Το σκάνδαλο των 5 υπουργών στην σύμβαση 994 του ΟΣΕ

Της ΑΡΙΣΤΕΑΣ ΜΠΟΥΓΑΤΣΟΥ ( Το κείμενο γράφτηκε από την αείμνηστη συνάδελφο στις  3 Μαρτίου 2011)
Σε «αδίκημα διαρκείας», που διατρέχει τις θητείες πέντε υπουργών Μεταφορών (ή Υποδομών) των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ., εξελίχθηκε τελικά η σύμβαση 994 του ΟΣΕ για τον προαστιακό σιδηρόδρομο με την εργοληπτική τρόικα Siemens - ΑΚΤΩΡ - ΤΕΡΝΑ.
Χρ. Βερελής, Μιχ. Λιάπης, Κ. Χατζηδάκης, Δ. Ρέππας, Ευρ. Στυλιανίδης Το κακό άρχισε επί υπουργικής θητείας Χρ. Βερελή, όταν ο εποπτευόμενος απ' αυτόν ΟΣΕ προκήρυξε το έργο με διάτρητη διακήρυξη και μόνο με εθνικούς πόρους. Το έργο κατακυρώθηκε το 2003. Η Εξεταστική Επιτροπή για το σκάνδαλο της Siemens αποδίδει στον πρώην υπουργό την κατηγορία της ζημίας του Δημοσίου εξαιτίας πλημμελούς εποπτείας της διαχείρισης της περιουσίας του ΟΣΕ από μέρους του και προτείνει περαιτέρω διερεύνηση των ευθυνών του.

* Συνεχίστηκε επί υπουργίας Μιχάλη Λιάπη, στον οποίο η εξεταστική αποδίδει πανομοιότυπες ευθύνες, γιατί δεν επαναπροκήρυξε τον διαγωνισμό για τον προαστιακό και έμεινε στο ολυμπιακό έργο με τις εξωπραγματικές προθεσμίες και με τη σύμβαση να εκκινεί με επιβαρύνσεις στις τιμές των υλικών πάνω από 10%, λόγω αναθεωρήσεων από το 2003 έως το 2005.
* Την ίδια σύμβαση, επί θητείας τους, άφησαν να κυλήσει -εν μέσω προθεσμιών που έδιδε ο ΟΣΕ- οι μετέπειτα υπουργοί Μεταφορών Κ. Χατζηδάκης και Ευρ. Στυλιανίδης, ενώ η τελευταία παράταση στην «τρόικα» δόθηκε επί Δ. Ρέππα, τον περασμένο Φεβρουάριο. Επί θητείας του σημερινού υπουργού Υποδομών, πάντως, διαλύθηκε η σύμβαση 994, αθορύβως, και μόνο έπειτα από δημοσιεύματα της «Ε» και άλλων ΜΜΕ αξιώθηκε το υπουργείο να εκδώσει ανακοίνωση. Οχι, αυτή δεν κάνει λόγο για νέες μακέτες και για εγκαίνια του μόνιμου εργοταξίου του προαστιακού ή για υποσχέσεις περί ενός άρτιου δικτύου προαστιακού τρένου, οσονούπω!


Χωρίς τιμωρία


Η χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Υποδομών συνοψίζεται σε δύο λέξεις: διαχειριστική ανωμαλία. Ετσι χαρακτηρίζεται η εξαετής σύμβαση από την ανακοίνωση που εξεδόθη, με ευθύνη του υπουργείου και όχι του ΟΣΕ. Μόνο που η «ανωμαλία» κόστισε, πληρώθηκε και θα πληρώνεται, δίχως οι υπαίτιοι να έχουν τιμωρηθεί, υπηρεσιακοί του ΟΣΕ και υπουργοί. (Σημειώνεται ότι όσον αφορά τους τρεις υπουργούς, Χατζηδάκη, Στυλιανίδη και Ρέππα, η εξεταστική δεν κάνει την παραμικρή αναφορά για ευθύνες). Αλήθεια, ποιος μπορεί να υπολογίσει τη ζημία του Δημοσίου, δηλαδή των πολιτών, που για δέκα χρόνια θα στερούνται (μέχρι το 2016 το αισιόδοξο σενάριο) τις υπηρεσίες του προαστιακού; Πάντως, το έργο του προαστιακού μπορεί να έχει ακόμα μέλλον μέχρι να τελειώσει, όμως έχει «προπαγανδιστεί» υπέρμετρα, με τον υπουργό Μιχάλη Λιάπη (που επί θητείας του έβλεπε μπάλα στη Γερμανία με τον Mister Siemens) να αγωνίζεται το 2005 να πείσει, ακόμα και μιντιάρχες που τότε δεν είχαν συμφέροντα στο εργοληπτικό καρτέλ, ότι η επίμαχη σύμβαση είναι επωφελής. Ο τότε υπουργός Μεταφορών είχε στείλει non paper σε ιδιοκτήτες ΜΜΕ, προκειμένου να τους πείσει ότι πρέπει να... μαζέψουν όσους -λίγους ομολογουμένως- δημοσιογράφους είχαν διατυπώσει ευθεία κριτική για την υπογραφή της «ολυμπιακής σύμβασης», της 994, στις 26 Απριλίου 2005.
Η «Ε» σήμερα παρουσιάζει κείμενο με ημερομηνία 28 Απριλίου 2005 (δύο μέρες μετά την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ ΟΣΕ και εργολάβων της κοινοπραξίας του προαστιακού) το οποίο ο πρώην υπουργός Μεταφορών Μ. Λιάπης είχε αποστείλει σε ιδιοκτήτη ΜΜΕ (τα στοιχεία του και τα λοιπά αποδεικτικά βρίσκονται στη διάθεση της εφημερίδας).
Με το κείμενο αυτό, ο τότε υπουργός εκτίθεται πλέον και εκ του αποτελέσματος. Εμφανίζεται δε και με ανακρίβειες όταν γράφει ότι ο «Μπόμπολας συμμετέχει στο έργο με ποσοστό γύρω στο 1,5%», προφανώς αναγκαίες για το briefing προς τον συγκεκριμένο μιντιάρχη. Ο ΟΣΕ, πάντως, τα ποσοστά των εταιρειών της κοινοπραξίας τα κατανέμει ως εξής: ΤΕΡΝΑ 37,5% (59,9 εκατ. ευρώ), ΑΚΤΩΡ 37,5% (59,9 εκατ. ευρώ), Siemens 25% (39,9 εκατ. ευρώ).
Το «γράμμα» του τότε υπουργού Μ. Λιάπη έχει ως εξής:
ΕΡΓΟ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΥ
28 Απριλίου 2005
Ι. Ολες οι επίδικες διαφορές για το έργο λύθηκαν μόλις προ μηνός!
* Ολομέλεια Ελεγκτικού Συνεδρίου, μετά από ομόφωνη απόφαση του αρμοδίου τμήματος (κοινοποίηση εγκριτικής απόφασης στον ΟΣΕ, Μάρτιος '05).
* Ασφαλιστικά μέτρα της J&Ρ που μπλόκαραν το έργο (παραίτηση, Μάρτιος '05).
Κατά συνέπεια, μέχρι τώρα το έργο βρισκόταν σε «νομική ομηρία». Η Δικαστική εκκρεμότητα, και μάλιστα στο ανώτατο Δικαστήριο, δεν επέτρεπε αποφάσεις (ούτε περί συνέχισης, αλλά ούτε και περί ακύρωσης του έργου).
ΙΙ. Το σύνολο του συγχρηματοδοτούμενου έργου του προαστιακού (2 συμβάσεις που ήδη, με μεγάλη καθυστέρηση, τρέχουν: Αεροδρόμιο - ΣΚΑ - Τρεις Γέφυρες) κινδυνεύει με διακοπή της χρηματοδότησης από κοινοτικούς πόρους εάν δεν ολοκληρωθεί με την επέκτασή του προς την Αθήνα (όπως ορίζει η Ε.Ε.) και αποκτήσει έτσι λογική πλήρους δικτύου (με τη νέα σύμβαση). Ολο το έργο βρίσκεται σήμερα σε οριακό χρονικό σημείο...
ΙΙΙ. Leader του έργου είναι η TERNA. Ο ΑΚΤΩΡ συμμετέχει. Οπως και η Siemens. Μεγάλες εταιρίες, από κοινού, ανέλαβαν το έργο, έργο ιδιαίτερα δύσκολο και εξειδικευμένο. Γι' αυτό και δεν υπήρξε στον διαγωνισμό (2003) άλλη προσφορά (άρα ο μαθηματικός τύπος στην ουσία δεν εφαρμόσθηκε).
IV. Ο ΑΚΤΩΡ έλαβε νέο πιστοποιητικό από το ΕΣΡ (Απρίλιο 2005), ισχύοντος του νέου νόμου για τον Βασικό Μέτοχο. Ετσι ο Μπόμπολας συμμετέχει στο έργο μόνο με ποσοστό, γύρω στο 1,5%!!
V. Ο Προαστιακός, στην πλήρη του ανάπτυξη, θα είναι έτοιμος το 2006! (Κόρινθος, Αεροδρόμιο, Θήβα, Χαλκίδα, Αθήνα, Πειραιάς).
* Ακρωτηριασμένο δίκτυο θα αποδομούσε την, έτσι κι αλλιώς, προβληματική λειτουργία του Προαστιακού.
* Καθυστερήσεις στην νέα εργολαβία έβαζαν σε μεγάλο κίνδυνο την απώλεια σημαντικών ευρωπαϊκών πόρων.
* Ακύρωση του έργου, πριν την υπογραφή της σύμβασης, θα επέβαλε στον ΟΣΕ καταβολή υψηλότατης αποζημίωσης στον ανάδοχο.
* Οπως και λογικές επαναδιακήρυξης του έργου θα καθιστούσαν (με δικαστικές εμπλοκές), την αποπεράτωση του Προαστιακού σχεδόν αδύνατη.


Διαχειριστική ανωμαλία, λέει τώρα το υπουργείο !

Για το θέμα της σύμβασης του προαστιακού, το υπουργείο Υποδομών εξέδωσε δελτίο Τύπου, σύμφωνα με το οποίο: «Η διαδικασία ήταν από την αρχή προβληματική».
Μεταξύ άλλων αναφέρει: «Η υπογραφή της σχετικής σύμβασης πολύ μετά τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων και η συνέχιση της εκτέλεσής του έξι χρόνια μετά συνιστούν από μόνα τους διαχειριστική ανωμαλία. Η απόφαση για εξυγίανση και νόμιμη διαχείριση ήταν εξ αρχής δεδομένη από τη νέα διοίκηση του ΕΔΙΣΥ, οι χειρισμοί της οποίας έπρεπε να κινηθούν στο αυστηρό πλαίσιο που ορίζουν οι κανόνες της χρηστής διοίκησης και η περιφρούρηση των συμφερόντων του Δημοσίου, ώστε να μη χαθεί ούτε ένα ευρώ, δοθέντος ότι το έργο ήταν συγχρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε».
Και συμπληρώνει: «Οποιοσδήποτε άλλος χειρισμός, εκτός από τη διακοπή της σύμβασης, ήταν αδιέξοδος. Μόνον έτσι θα μπορούσε να λυθεί ο γόρδιος δεσμός και να τεθεί τέλος στις υπερβάσεις των υπερβάσεων και τις παρατάσεις των παρατάσεων».
Λ.Σ.
«Ελευθεροτυπία»