Ίων Δραγούμης, ο άνθρωπος που πολέμησε και έσωσε τη Μακεδονία – 100 χρόνια από τη δολοφονία του

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Στις 31 Ιουλίου συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη δολοφονία του διπλωμάτη και συγγραφέως Ίωνος Δραγούμη. Ένοπλη ομάδα φανατικών βενιζελικών τον συνέλαβε στους Αμπελοκήπους και τον σκότωσε απέναντι από το σημερινό ξενοδοχείο Χίλτον. Ήταν μία πράξη εκδικήσεως για την απόπειρα δολοφονίας κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου στο Παρίσι. Στις 31 Ιουλίου 1920 ο Δραγούμης έπεσε θύμα του φανατισμού και του Εθνικού Διχασμού.

Ο Ίων καταγόταν από μεγάλη οικογένεια πολιτικών και διανοουμένων από το Βογατσικό της Δυτικής Μακεδονίας. Εργάσθηκε ως διπλωμάτης και ως οργανωτής του Μακεδονικού Αγώνος (1904-1908). Έγραψε άρθρα και βιβλία για εθνικά και κοινωνικά ζητήματα. Εντάχθηκε στον συνασπισμό των αντιβενιζελικών κομμάτων και γενικά υπήρξε μία εντυπωσιακή προσωπικότητα με πρωτοποριακές ιδέες.

Ο Ίων δεν μπορεί να ενταχθεί σε ιδεολογίες και παρατάξεις. Ήταν πατριώτης, οπαδός της απελευθερώσεως όλων των ελληνικών πληθυσμών. Πίστευε στο έθνος και στους εθνικούς αγώνες. Ταυτοχρόνως ήταν δημοτικιστής και είχε κοινωνικές ιδέες, οι οποίες χαρακτηρίσθηκαν προοδευτικές για την εποχή του. Άλλοι τον είπαν εθνικιστή, άλλοι αριστερό, άλλοι συντηρητικό. Τίποτε από όλα αυτά δεν ήταν. Ο Ίων Δραγούμης ήταν ο Ίων. Μία ξεχωριστή περίπτωση. Ανήκε σε όλον τον Ελληνισμό. Ας μην του βάζουμε ετικέτες.

Ο Δραγούμης, ο Ίδας όπως ήταν το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο, κατέγραψε τις απόψεις του για όλα τα προβλήματα της εποχής σε βιβλία που διαβάζονται και σήμερα με ενδιαφέρον. «Όσοι ζωντανοί», «Ηρώων και Μαρτύρων Αίμα», «Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες», «Ελληνικός Πολιτισμός» κ.ά. Πιστεύω πάντως ότι η μεγαλύτερη προσφορά του στο έθνος ήταν η προσπάθειά του να αφυπνίσει την Αθήνα και την ελεύθερη Ελλάδα για τα δεινά των Ελλήνων της Μακεδονίας.

Οι εντόπιοι Έλληνες αγωνίζονταν κατά των Τούρκων κατακτητών και κατά των Βουλγάρων, που ήθελαν να διαδεχθούν τους Τούρκους. Ως Πρόξενος στο Μοναστήρι (Βιτώλια ή Μπίτολα) και στις Σέρρες έβλεπε τον κίνδυνο να αλλάξει κατακτητή η Μακεδονία. Ξεσήκωσε τον γαμπρό του, τον Παύλο Μελά, και τον έφερε στην υπόδουλη Μακεδονία. Ο θάνατος του Παύλου στις 13.10.1904 λειτούργησε σαν ξυπνητήρι και έβγαλε από τον λήθαργο τους κυβερνώντες στην Αθήνα.

Ο αφυπνιστικός λόγος του Δραγούμη, όπως καταγράφεται στο βιβλίο του «Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα», παραμένει επίκαιρος: «Αν τρέξουμε να σώσουμε τη Μακεδονία, εμείς θα σωθούμε». Και έτρεξε και φώναξε και οργάνωσε και επέτυχε. Με τη βοήθεια εθελοντών από την ελεύθερη Ελλάδα οι Μακεδόνες αμύνθηκαν σθεναρά κατά των Βουλγάρων κομιτατζήδων και κατά της Βουλγαρικής Εξαρχίας.

Ας ξαναδιαβάσουμε τον Ίωνα: «Ο καθένας πρέπει να ξέρει ότι σ’ αυτόν έλαχε να σώσει το έθνος του. Έτσι θα προσπαθήσουν πολλοί και θα το σώσει όποιος μπορέσει».

Άρθρο στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 26.7.2020