Του Θανάση Κ
Η έκθεση Πισσαρίδη δεν είναι σχέδιο κυβερνητικής πολιτικής. Το ξεκαθάρισε – σωστά – και ο Πρωθυπουργός. Δεν είναι “αναπτυξιακό σχέδιο”.
Δεν είναι καν “επιχειρησιακό σχέδιο”. Το ξεκαθάρισαν και μέλη της ίδιας της Επιτροπής Πισσαρίδη, όπως ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ.
Και γι’ αυτό δεν πρέπει – και δεν μπορούμε – να την κρίνουμε για αυτό που ΔΕΝ είναι…
Είμαι μια καταγραφή δομικών προβλημάτων και – κυρίως – αναπτυξιακών προτεραιοτήτων. Είναι επίσης μια απαρίθμηση στόχων συμβατών με τις διεθνείς πρακτικές, για τη σύσταση ενός αναπτυξιακού σχεδίου, το οποίο θα ακολουθήσει.
Δεν είναι αυτό…
Αλλά τι ακριβώς περιλαμβάνει ένα επιχειρησιακό “Σχέδιο Ανάπτυξης” (που να μη θυμίζει τα αλήστου μνήμης “Πεντάχρονα πλάνα” των σοβιετικών οικονομιών, που απέτυχαν παταγωδώς);
* Πρώτον, ένα στόχο ανάπτυξης για την επόμενη μεσοπρόθεσμη περίοδο (7-10 ετών).
* Δεύτερον, αυτός ο συνολικός στόχος πρέπει να “υποστηρίζεται” από διάφορους κλάδους στου οποίους η χώρα έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Δηλαδή να καταγράφεται αναλυτικά τι πρέπει να γίνει σε καθένα από αυτούς, ώστε η κλαδική ανάπτυξη καθενός να αθροίζει στον συνολικό αναπτυξιακό στόχο.
* Τρίτον, πρέπει για κάθε κλάδο να παρουσιάζονται οι προϋποθέσεις, ώστε να αναπτυχθεί ο καθένας τους στον προσδοκώμενο βαθμό.
Κυρίως τρία πράγματα: Μεταρρυθμίσεις, Υποδομές, Επενδύσεις.
Τι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται σε κάθε κλάδο.
Τι υποδομές πρέπει να δημιουργηθούν για κάθε κλάδο.
Τι επενδύσεις πρέπει να γίνουν σε κάθε κλάδο.
Και από που αναμένεται να βρεθούν τα επενδυτικά κεφάλαια και η χρηματοδότηση των υποδομών.
* Τέταρτον, σε κάθε κλάδο να εκτιμώνται αναλυτικά τι αποτελέσματα αναμένονται σε θέσεις εργασίας και σε έσοδα για το Δημόσιο. Ώστε να καλύπτονται και οι δημοσιονομικοί στόχοι (εξάλειψη ελλειμμάτων- μείωση χρέους) αλλά και κοινωνικοί στόχοι (μείωση ανεργίας κλπ.)
Τέτοιο σχέδιο υπήρξε στην Ελλάδα! Το κατέθεσε η Κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου το 2014. Όταν επρόκειτο να βγει η χώρα από το (δεύτερο) μνημόνιο.
Η Κομισιόν απάντησε τότε εξαιρετικά θετικά…
(Το αντίστοιχο Σχέδιο που υπέβαλε η κυβέρνηση Τσίπρα το 2018, όταν έβγαινε εκείνη από το τρίτο μνημόνιο, είχε την ακριβώς αντίθετη – και μάλλον απαξιωτική – απάντηση).
Υπήρξε λοιπόν, πλήρες Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική οικονομία, ήδη από το 2014 (το οποίο εγκαταλείφθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα).
(Τώρα υπάρχουν, και 72 δισεκατομμύρια που μπορεί να απορροφήσει η Ελλάδα, όλη την επόμενη 5ετία, από το “Ταμείο Ανάκαμψης”).
Ας δούμε λοιπόν, πού “αντιστοιχίζεται το Σχέδιο εκείνο, με το κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη:
* Πρώτα-πρώτα, οι αναπτυξιακοί στόχοι τους είναι απολύτως συμβατοί.
Το Σχέδιο Ανάπτυξης του 2014 προέβλεπε για την επταετία (2016-22) μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 3,3%. Ενώ το κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη θέτει για τη δεκαετία (2021-30) μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 3.5%. Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι σήμερα υπάρχουν τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης που δεν υπήρχαν τότε, το 3,5% μέσος ρυθμός ανάκαμψης πλέον είναι πολύ μετριοπαθής εκτίμηση.
Από κει και ύστερα, όμως, το κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη είναι γενικόλογο, ασαφές – ενίοτε και κάπως αντιφατικό:
Να μερικά παραδείγματα:
—Ενεργειακή πολιτική: Η Ελλάδα (όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη) έχει επιλέξει στην επόμενη δεκαετία να προχωρήσει στην ηλεκτροκίνηση των οχημάτων. Αυτό σημαίνει ότι σταδιακά θα καταργηθούν οι μηχανές εσωτερικές καύσεως (που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα). Από δω όμως προκύπτει ένα σημαντικό ενεργειακό έλλειμμα:
Η Ελλάδα σήμερα παράγει το 40% της ενέργειας που καταναλώνει συνολικά από μηχανές εσωτερικής καύσεως. Το υπόλοιπο 60% είναι από κεντρικά παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια.
Το ενεργειακό έλλειμμα θα είναι ακόμα μεγαλύτερο γιατί η Ελλάδα αποφάσισε να επισπεύσει την “απολιγνιτοποίηση” (πράγμα που ΔΕΝ έκαναν άλλες Ευρωπαϊκές χώρες – ούτε η Γερμανία!)
Έτσι η Ελλάδα προτίθεται να αυξήσει δραστικά την κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας (με ηλεκτροκίνηση οχημάτων) και ταυτόχρονα να μειώσει σημαντικό μέρος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας (από λιγνίτη).
Προκύπτει ήδη ένα ενεργειακό κενό άνω του 50% (από την σημερινή ενεργειακή μας κατανάλωση)!
–Δεν τελειώνει όμως εκεί. Γιατί καθαρή ανάπτυξη 3,5% για τα επόμενα 10 χρόνια σημαίνει αύξηση του ΑΕΠ άνω του 40%! Και οι ενεργειακές ανάγκες της οικονομίας θα αυξηθούν (λόγω τεχνολογικής προόδου) μιάμιση φορά περισσότερο, δηλαδή τουλάχιστον 60%.
Κι έτσι, εκεί που καταναλώνουμε τώρα 100 σε ενεργειακή ισχύ ετησίως, θα χρειαζόμαστε μετά από δέκα χρόνια 160…
Για να πιάσουμε, λοιπόν, τους στόχους της ανάπτυξης την επόμενη δεκαετία, πρέπει να καλύψουμε ενεργειακό κενό της τάξης του 120% (της σημερινής μας κατανάλωσης)!
Μ’ άλλα λόγια, σήμερα παράγουμε (χωρίς τον λιγνίτη) 40 “μονάδες” ηλεκτρικής ενέργειας και θα χρειαζόμαστε μετά από μια δεκαετία 160 ετησίως!
Δηλαδή καλούμαστε να τετραπλασιάσουμε τη σημερινή κεντρική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας!
Πώς θα καλυφθεί αυτό το κενό; Με “ανανεώσιμες πηγές” (ΑΠΕ);
Σήμερα οι ΑΠΕ καλύπτουν το 3% της συνολικά παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και ο… “φιλόδοξος περιβαλλοντικός στόχος” είναι να φτάσει να καλύπτει το 10%!
Όμως αυτά (ακόμα και τα διπλάσια απ’ αυτά) είναι “σταγόνα στο ωκεανό”…
Αν δεν απαντήσουμε στο ενεργειακό κενό, δεν έχουμε ενεργειακή πολιτική.
Κι αν δεν αποκτήσουμε ενεργειακή πολιτική από σήμερα – ΔΕΝ έχουμε αναπτυξιακή πολιτική για τα επόμενα δέκα χρόνια!
Γιατί τα ενεργειακά έργα σήμερα τα προγραμματίζεις, για να αρχίσουν να αποδίδουν μετά από πέντε με εφτά χρόνια, τουλάχιστον…
–Μήπως το ενεργειακό κενό θα το καλύψουμε με φυσικό αέριο;
Κατά πάση πιθανότητα! Αυτό, όντως, θα μας δώσει τη λύση.
Κι όμως, ενώ η ίδια η Ευρώπη έχει εγκρίνει το φυσικό αέριο ως “καύσιμο μετάβασης” (για τα επόμενα τριάντα χρόνια τουλάχιστον), ωστόσο ΔΕΝ χρηματοδοτεί (μέχρι στιγμής) υποδομές φυσικού αερίου. Γιατί δεν είναι “οικολογικά ορθές”, λέει…
Ούτε μονάδες παραγωγής, ούτε δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου.
Μας υποχρέωσαν…
Φέρνουμε τον ΤΑΡ για να εφοδιάζουμε φυσικό αέριο την Ευρώπη (από την Κασπία), θέλουμε να φέρουμε και τον αγωγό EastMed για να εφοδιάζουμε πάλι την Ευρώπη με φυσικό αέριο (από την Ανατολική Μεσόγειο), αλλά εμείς δεν φτιάχνουμε υποδομές για εγχώρια κατανάλωση φυσικού αερίου. Γιατί δεν είναι “οικολογικό”, λέει…
Στο μεταξύ βέβαια, η Γερμανία (και όλη η Ευρώπη) έχει και αγωγούς που της φέρνουν φυσικό αέριο από έξω και εσωτερικά δίκτυα αγωγών που το φέρνουν στους καταναλωτές. Αλλά εμάς δεν “επιτρέπεται” να χρηματοδοτήσουν με κοινοτικά κονδύλια ούτε μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο ούτε δίκτυα μεταφοράς του μέσα στη χώρα.
Κι όποιος δεν λύσει αυτό το πρόβλημα, ουσιαστικά δεν έχει καμία αναπτυξιακή πολιτική. Μόνο “καλές προθέσεις”.
Αλλά με “ευσεβείς πόθους” δεν γίνεται Ανάπτυξη.
* Άλλο παράδειγμα: Τίθεται ως στόχος η ψηφιακή αναβάθμιση του Δημοσίου, και των ιδιωτικών επιχειρήσεων και της Εκπαίδευσης και της Υγείας…
Θαυμάσιοι στόχοι!
Όμως τέτοιες φιλοδοξίες απαιτούν και προϋποθέτουν αναβάθμιση των δικτύων. Δηλαδή μεγάλες επενδύσεις στις υποδομές.
Είναι εντελώς ανέφικτοι με τα τωρινά δίκτυα χαλκού της δεκαετίας του ’50…
Χρειάζεται εκτεταμένη εγκατάσταση οπτικών ινών κατευθείαν στα σπίτια και G5. Το δεύτερο προϋποθέτει τις πρώτες.
Οι μεγάλες ταχύτητες και οι μεγάλες χωρητικότητες πληροφοριών προϋποθέτουν (και “κάθονται” πάνω) σε εκτεταμένα δίκτυα οπτικών ινών.
Τα τωρινά “αναβαθμισμένα” δίκτυα χαλκού αντέχουν όταν η χρήση είναι περιορισμένη. Όταν γενικευτεί η χρήση ΔΕΝ αντέχουν.
Αν θέλουμε λοιπόν, γενικευμένη τηλε-εκπαίδευση και γενικευμένη τηλε-εργασία και γενικευμένη τηλε-ιατρική και γενικευμένη ηλεκτρονική τραπεζική, δηλαδή μεγάλες αναπτυξιακές ανατροπές, αυτό απαιτεί εκτεταμένα δίκτυα οπτικών ινών.
Δεν υπάρχει “δίλημμα” να διαλέξουμε οπτικές ίνες ή G5. Χρειαζόμαστε οπτικές ίνες ΚΑΙ G5!
Το δεύτερο αποδίδει τα μέγιστα, αν “κάθεται” πάνω στις πρώτες.
Αλλά επενδύσεις στις οπτικές ίνες δεν προβλέπονται σήμερα. Κάποιοι επιμένουν να αναβαθμίζουν τα παλαιά δίκτυα χαλκού!
Κι έτσι μια ακόμα μεγάλη αναπτυξιακή πρόκληση μένει
“μετέωρη”.
Ανέφερα δύο μόνο “βαριά” παραδείγματα. Υπάρχουν δεκάδες. Στον πρωτογενή τομέα μεγάλη σημασία έχουν τα αρδευτικά δίκτυα. Η Ελλάδα έχει εξαιρετικούς υδάτινους πόρους (εκτός από τις δυνατότητες αφαλάτωσης στα νησιά και στα παράλια). Έχει όμως ιδιόμορφο γεωφυσικό “ανάγλυφο”: Εκεί που υπάρχει άφθονο νερό, δεν είναι γεωργικά αξιοποιήσιμο. Κι εκεί που χρειάζεται, δεν επαρκεί.
Το πρόβλημα λοιπόν, είναι πως θα φτιαχτούν αρδευτικά δίκτυα που να μεταφέρουν το νερό από εκεί που υπάρχει (και πάει χαμένο) εκεί που χρειάζεται (και λείπει).
Αυτό απαιτεί επίσης και υποδομές και επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.
Ποιός θα αγγίξει το πρόβλημα αυτό (για το οποίο δεν λέγεται σχεδόν τίποτε);
Και πώς θα υπάρξει αναβάθμιση της πρωτογενούς παραγωγής, χωρίς να λυθεί αυτό;
* Πώς θα υπάρξει μεγάλη αύξηση της Μεταποίησης (δηλαδή σύγχρονα εργοστάσια επεξεργασίας αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων), αν δεν λυθεί και το ενεργειακό, αλλά και το αρδευτικό πρόβλημα της γεωργικής παραγωγής.
* Και πώς θα υπάρξουν “τρειδιάστατοι” εκτυπωτές και ρομποτική στη Βιομηχανία ή στον Κατασκευαστικό κλάδο, αν δεν λυθεί το πρόβλημα και των οπτικών ινών και της φθηνής ενέργειας;
Το πρόβλημα με το κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη δεν είναι αυτά που λέει (τα οποία είναι κατά βάσιν σωστά).
Είναι αυτά που δεν λέει. Ίσως και αυτά που δεν υποπτεύεται καν.
Γι’ αυτό και είναι, τελικά, γενικόλογη απαρίθμηση ευσεβών πόθων…
ΥΓ. Ο ΣΥΡΙΖΑ το χαρακτήρισε “νεοφιλελεύθερο”!
Τι ανοησία θα ακούσουμε ακόμα;
Δεν ξέρουμε σε ποιό “σύμπαν” κατοικεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Το Σχέδιο Πισσαρίδη μόνο “νεοφιλελεύθερο” δεν είναι! Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί – αν έχουν νόημα τέτοιες ταμπέλες – ως “μετριοπαθές σοσιαλδημοκρατικό”. Ούτε καν – σκέτο – “φιλελεύθερο”…
Ακόμα και την έννοια της “ανταγωνιστικότητας” όσο μπορεί την αποφεύγει. Κι αντ’ αυτής δίνει έμφαση στην “παραγωγικότητα” (της εργασίας), που είναι άλλο πράγμα…
Το πρόβλημα της σύγχρονης ανάπτυξης είναι ότι ΔΕΝ αρκεί η αύξηση της “παραγωγικότητας” όλων των συντελεστών (όχι μόνο της εργασίας). Απαιτείται βέλτιστη χρήση των πόρων και μέγιστη αποδοτικότητα στις διεθνείς αγορές: δηλαδή ποιότητα, εξωστρέφεια και κυρίως ανταγωνιστικότητα.
Αλλά θα μου πείτε, πού να τα αντιληφθεί ο ΣΥΡΙΖΑ τέτοια πράγματα;
Δεν είναι καν “επιχειρησιακό σχέδιο”. Το ξεκαθάρισαν και μέλη της ίδιας της Επιτροπής Πισσαρίδη, όπως ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ.
Και γι’ αυτό δεν πρέπει – και δεν μπορούμε – να την κρίνουμε για αυτό που ΔΕΝ είναι…
Είμαι μια καταγραφή δομικών προβλημάτων και – κυρίως – αναπτυξιακών προτεραιοτήτων. Είναι επίσης μια απαρίθμηση στόχων συμβατών με τις διεθνείς πρακτικές, για τη σύσταση ενός αναπτυξιακού σχεδίου, το οποίο θα ακολουθήσει.
Δεν είναι αυτό…
Αλλά τι ακριβώς περιλαμβάνει ένα επιχειρησιακό “Σχέδιο Ανάπτυξης” (που να μη θυμίζει τα αλήστου μνήμης “Πεντάχρονα πλάνα” των σοβιετικών οικονομιών, που απέτυχαν παταγωδώς);
* Πρώτον, ένα στόχο ανάπτυξης για την επόμενη μεσοπρόθεσμη περίοδο (7-10 ετών).
* Δεύτερον, αυτός ο συνολικός στόχος πρέπει να “υποστηρίζεται” από διάφορους κλάδους στου οποίους η χώρα έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Δηλαδή να καταγράφεται αναλυτικά τι πρέπει να γίνει σε καθένα από αυτούς, ώστε η κλαδική ανάπτυξη καθενός να αθροίζει στον συνολικό αναπτυξιακό στόχο.
* Τρίτον, πρέπει για κάθε κλάδο να παρουσιάζονται οι προϋποθέσεις, ώστε να αναπτυχθεί ο καθένας τους στον προσδοκώμενο βαθμό.
Κυρίως τρία πράγματα: Μεταρρυθμίσεις, Υποδομές, Επενδύσεις.
Τι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται σε κάθε κλάδο.
Τι υποδομές πρέπει να δημιουργηθούν για κάθε κλάδο.
Τι επενδύσεις πρέπει να γίνουν σε κάθε κλάδο.
Και από που αναμένεται να βρεθούν τα επενδυτικά κεφάλαια και η χρηματοδότηση των υποδομών.
* Τέταρτον, σε κάθε κλάδο να εκτιμώνται αναλυτικά τι αποτελέσματα αναμένονται σε θέσεις εργασίας και σε έσοδα για το Δημόσιο. Ώστε να καλύπτονται και οι δημοσιονομικοί στόχοι (εξάλειψη ελλειμμάτων- μείωση χρέους) αλλά και κοινωνικοί στόχοι (μείωση ανεργίας κλπ.)
Τέτοιο σχέδιο υπήρξε στην Ελλάδα! Το κατέθεσε η Κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου το 2014. Όταν επρόκειτο να βγει η χώρα από το (δεύτερο) μνημόνιο.
Η Κομισιόν απάντησε τότε εξαιρετικά θετικά…
(Το αντίστοιχο Σχέδιο που υπέβαλε η κυβέρνηση Τσίπρα το 2018, όταν έβγαινε εκείνη από το τρίτο μνημόνιο, είχε την ακριβώς αντίθετη – και μάλλον απαξιωτική – απάντηση).
Υπήρξε λοιπόν, πλήρες Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική οικονομία, ήδη από το 2014 (το οποίο εγκαταλείφθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα).
(Τώρα υπάρχουν, και 72 δισεκατομμύρια που μπορεί να απορροφήσει η Ελλάδα, όλη την επόμενη 5ετία, από το “Ταμείο Ανάκαμψης”).
Ας δούμε λοιπόν, πού “αντιστοιχίζεται το Σχέδιο εκείνο, με το κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη:
* Πρώτα-πρώτα, οι αναπτυξιακοί στόχοι τους είναι απολύτως συμβατοί.
Το Σχέδιο Ανάπτυξης του 2014 προέβλεπε για την επταετία (2016-22) μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 3,3%. Ενώ το κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη θέτει για τη δεκαετία (2021-30) μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 3.5%. Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι σήμερα υπάρχουν τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης που δεν υπήρχαν τότε, το 3,5% μέσος ρυθμός ανάκαμψης πλέον είναι πολύ μετριοπαθής εκτίμηση.
Από κει και ύστερα, όμως, το κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη είναι γενικόλογο, ασαφές – ενίοτε και κάπως αντιφατικό:
Να μερικά παραδείγματα:
—Ενεργειακή πολιτική: Η Ελλάδα (όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη) έχει επιλέξει στην επόμενη δεκαετία να προχωρήσει στην ηλεκτροκίνηση των οχημάτων. Αυτό σημαίνει ότι σταδιακά θα καταργηθούν οι μηχανές εσωτερικές καύσεως (που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα). Από δω όμως προκύπτει ένα σημαντικό ενεργειακό έλλειμμα:
Η Ελλάδα σήμερα παράγει το 40% της ενέργειας που καταναλώνει συνολικά από μηχανές εσωτερικής καύσεως. Το υπόλοιπο 60% είναι από κεντρικά παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια.
Το ενεργειακό έλλειμμα θα είναι ακόμα μεγαλύτερο γιατί η Ελλάδα αποφάσισε να επισπεύσει την “απολιγνιτοποίηση” (πράγμα που ΔΕΝ έκαναν άλλες Ευρωπαϊκές χώρες – ούτε η Γερμανία!)
Έτσι η Ελλάδα προτίθεται να αυξήσει δραστικά την κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας (με ηλεκτροκίνηση οχημάτων) και ταυτόχρονα να μειώσει σημαντικό μέρος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας (από λιγνίτη).
Προκύπτει ήδη ένα ενεργειακό κενό άνω του 50% (από την σημερινή ενεργειακή μας κατανάλωση)!
–Δεν τελειώνει όμως εκεί. Γιατί καθαρή ανάπτυξη 3,5% για τα επόμενα 10 χρόνια σημαίνει αύξηση του ΑΕΠ άνω του 40%! Και οι ενεργειακές ανάγκες της οικονομίας θα αυξηθούν (λόγω τεχνολογικής προόδου) μιάμιση φορά περισσότερο, δηλαδή τουλάχιστον 60%.
Κι έτσι, εκεί που καταναλώνουμε τώρα 100 σε ενεργειακή ισχύ ετησίως, θα χρειαζόμαστε μετά από δέκα χρόνια 160…
Για να πιάσουμε, λοιπόν, τους στόχους της ανάπτυξης την επόμενη δεκαετία, πρέπει να καλύψουμε ενεργειακό κενό της τάξης του 120% (της σημερινής μας κατανάλωσης)!
Μ’ άλλα λόγια, σήμερα παράγουμε (χωρίς τον λιγνίτη) 40 “μονάδες” ηλεκτρικής ενέργειας και θα χρειαζόμαστε μετά από μια δεκαετία 160 ετησίως!
Δηλαδή καλούμαστε να τετραπλασιάσουμε τη σημερινή κεντρική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας!
Πώς θα καλυφθεί αυτό το κενό; Με “ανανεώσιμες πηγές” (ΑΠΕ);
Σήμερα οι ΑΠΕ καλύπτουν το 3% της συνολικά παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και ο… “φιλόδοξος περιβαλλοντικός στόχος” είναι να φτάσει να καλύπτει το 10%!
Όμως αυτά (ακόμα και τα διπλάσια απ’ αυτά) είναι “σταγόνα στο ωκεανό”…
Αν δεν απαντήσουμε στο ενεργειακό κενό, δεν έχουμε ενεργειακή πολιτική.
Κι αν δεν αποκτήσουμε ενεργειακή πολιτική από σήμερα – ΔΕΝ έχουμε αναπτυξιακή πολιτική για τα επόμενα δέκα χρόνια!
Γιατί τα ενεργειακά έργα σήμερα τα προγραμματίζεις, για να αρχίσουν να αποδίδουν μετά από πέντε με εφτά χρόνια, τουλάχιστον…
–Μήπως το ενεργειακό κενό θα το καλύψουμε με φυσικό αέριο;
Κατά πάση πιθανότητα! Αυτό, όντως, θα μας δώσει τη λύση.
Κι όμως, ενώ η ίδια η Ευρώπη έχει εγκρίνει το φυσικό αέριο ως “καύσιμο μετάβασης” (για τα επόμενα τριάντα χρόνια τουλάχιστον), ωστόσο ΔΕΝ χρηματοδοτεί (μέχρι στιγμής) υποδομές φυσικού αερίου. Γιατί δεν είναι “οικολογικά ορθές”, λέει…
Ούτε μονάδες παραγωγής, ούτε δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου.
Μας υποχρέωσαν…
Φέρνουμε τον ΤΑΡ για να εφοδιάζουμε φυσικό αέριο την Ευρώπη (από την Κασπία), θέλουμε να φέρουμε και τον αγωγό EastMed για να εφοδιάζουμε πάλι την Ευρώπη με φυσικό αέριο (από την Ανατολική Μεσόγειο), αλλά εμείς δεν φτιάχνουμε υποδομές για εγχώρια κατανάλωση φυσικού αερίου. Γιατί δεν είναι “οικολογικό”, λέει…
Στο μεταξύ βέβαια, η Γερμανία (και όλη η Ευρώπη) έχει και αγωγούς που της φέρνουν φυσικό αέριο από έξω και εσωτερικά δίκτυα αγωγών που το φέρνουν στους καταναλωτές. Αλλά εμάς δεν “επιτρέπεται” να χρηματοδοτήσουν με κοινοτικά κονδύλια ούτε μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο ούτε δίκτυα μεταφοράς του μέσα στη χώρα.
Κι όποιος δεν λύσει αυτό το πρόβλημα, ουσιαστικά δεν έχει καμία αναπτυξιακή πολιτική. Μόνο “καλές προθέσεις”.
Αλλά με “ευσεβείς πόθους” δεν γίνεται Ανάπτυξη.
* Άλλο παράδειγμα: Τίθεται ως στόχος η ψηφιακή αναβάθμιση του Δημοσίου, και των ιδιωτικών επιχειρήσεων και της Εκπαίδευσης και της Υγείας…
Θαυμάσιοι στόχοι!
Όμως τέτοιες φιλοδοξίες απαιτούν και προϋποθέτουν αναβάθμιση των δικτύων. Δηλαδή μεγάλες επενδύσεις στις υποδομές.
Είναι εντελώς ανέφικτοι με τα τωρινά δίκτυα χαλκού της δεκαετίας του ’50…
Χρειάζεται εκτεταμένη εγκατάσταση οπτικών ινών κατευθείαν στα σπίτια και G5. Το δεύτερο προϋποθέτει τις πρώτες.
Οι μεγάλες ταχύτητες και οι μεγάλες χωρητικότητες πληροφοριών προϋποθέτουν (και “κάθονται” πάνω) σε εκτεταμένα δίκτυα οπτικών ινών.
Τα τωρινά “αναβαθμισμένα” δίκτυα χαλκού αντέχουν όταν η χρήση είναι περιορισμένη. Όταν γενικευτεί η χρήση ΔΕΝ αντέχουν.
Αν θέλουμε λοιπόν, γενικευμένη τηλε-εκπαίδευση και γενικευμένη τηλε-εργασία και γενικευμένη τηλε-ιατρική και γενικευμένη ηλεκτρονική τραπεζική, δηλαδή μεγάλες αναπτυξιακές ανατροπές, αυτό απαιτεί εκτεταμένα δίκτυα οπτικών ινών.
Δεν υπάρχει “δίλημμα” να διαλέξουμε οπτικές ίνες ή G5. Χρειαζόμαστε οπτικές ίνες ΚΑΙ G5!
Το δεύτερο αποδίδει τα μέγιστα, αν “κάθεται” πάνω στις πρώτες.
Αλλά επενδύσεις στις οπτικές ίνες δεν προβλέπονται σήμερα. Κάποιοι επιμένουν να αναβαθμίζουν τα παλαιά δίκτυα χαλκού!
Κι έτσι μια ακόμα μεγάλη αναπτυξιακή πρόκληση μένει
“μετέωρη”.
Ανέφερα δύο μόνο “βαριά” παραδείγματα. Υπάρχουν δεκάδες. Στον πρωτογενή τομέα μεγάλη σημασία έχουν τα αρδευτικά δίκτυα. Η Ελλάδα έχει εξαιρετικούς υδάτινους πόρους (εκτός από τις δυνατότητες αφαλάτωσης στα νησιά και στα παράλια). Έχει όμως ιδιόμορφο γεωφυσικό “ανάγλυφο”: Εκεί που υπάρχει άφθονο νερό, δεν είναι γεωργικά αξιοποιήσιμο. Κι εκεί που χρειάζεται, δεν επαρκεί.
Το πρόβλημα λοιπόν, είναι πως θα φτιαχτούν αρδευτικά δίκτυα που να μεταφέρουν το νερό από εκεί που υπάρχει (και πάει χαμένο) εκεί που χρειάζεται (και λείπει).
Αυτό απαιτεί επίσης και υποδομές και επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.
Ποιός θα αγγίξει το πρόβλημα αυτό (για το οποίο δεν λέγεται σχεδόν τίποτε);
Και πώς θα υπάρξει αναβάθμιση της πρωτογενούς παραγωγής, χωρίς να λυθεί αυτό;
* Πώς θα υπάρξει μεγάλη αύξηση της Μεταποίησης (δηλαδή σύγχρονα εργοστάσια επεξεργασίας αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων), αν δεν λυθεί και το ενεργειακό, αλλά και το αρδευτικό πρόβλημα της γεωργικής παραγωγής.
* Και πώς θα υπάρξουν “τρειδιάστατοι” εκτυπωτές και ρομποτική στη Βιομηχανία ή στον Κατασκευαστικό κλάδο, αν δεν λυθεί το πρόβλημα και των οπτικών ινών και της φθηνής ενέργειας;
Το πρόβλημα με το κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη δεν είναι αυτά που λέει (τα οποία είναι κατά βάσιν σωστά).
Είναι αυτά που δεν λέει. Ίσως και αυτά που δεν υποπτεύεται καν.
Γι’ αυτό και είναι, τελικά, γενικόλογη απαρίθμηση ευσεβών πόθων…
ΥΓ. Ο ΣΥΡΙΖΑ το χαρακτήρισε “νεοφιλελεύθερο”!
Τι ανοησία θα ακούσουμε ακόμα;
Δεν ξέρουμε σε ποιό “σύμπαν” κατοικεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Το Σχέδιο Πισσαρίδη μόνο “νεοφιλελεύθερο” δεν είναι! Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί – αν έχουν νόημα τέτοιες ταμπέλες – ως “μετριοπαθές σοσιαλδημοκρατικό”. Ούτε καν – σκέτο – “φιλελεύθερο”…
Ακόμα και την έννοια της “ανταγωνιστικότητας” όσο μπορεί την αποφεύγει. Κι αντ’ αυτής δίνει έμφαση στην “παραγωγικότητα” (της εργασίας), που είναι άλλο πράγμα…
Το πρόβλημα της σύγχρονης ανάπτυξης είναι ότι ΔΕΝ αρκεί η αύξηση της “παραγωγικότητας” όλων των συντελεστών (όχι μόνο της εργασίας). Απαιτείται βέλτιστη χρήση των πόρων και μέγιστη αποδοτικότητα στις διεθνείς αγορές: δηλαδή ποιότητα, εξωστρέφεια και κυρίως ανταγωνιστικότητα.
Αλλά θα μου πείτε, πού να τα αντιληφθεί ο ΣΥΡΙΖΑ τέτοια πράγματα;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου