Όσοι διαβάζετε μόνο συνηθισμένα και “πιασάρικα” κλισέ, μην κάνετε τον κόπο να πάτε παρακάτω σε αυτό το κείμενο…
Δεν θα σας αρέσει!
–Όχι, το 2020 δεν ήταν η “χειρότερη χρονιά”…
–Όχι, το 2021 δεν θα είναι, αναγκαστικά, “καλύτερο”…
–Κι όχι, το αν τα πράγματα θα πάνε καλύτερα ή χειρότερα, δεν εξαρτάται από το “γύρισμα” σε νέο έτος, πιο… γουρλίδικο!
Εξαρτάται από μας! Αποκλειστικά και μόνο από μας!
* Πρώτον, λοιπόν, το 2020 ΔΕΝ ήταν η “χειρότερη χρονιά”…
Εκτός βέβαια, απ’ όσους έχουν πολύ κοντά μνήμη.
Από άποψη ανθρωπίνων απωλειών το 1918 υπήρξε πολύ χειρότερο! Γιατί εκτός από τον κορύφωση των απωλειών που Α! Πολέμου – που μαίνονταν στην Ευρώπη τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια κι είχε προκαλέσει πρωτοφανείς αριθμούς ανθρωπίνων θυμάτων – ήλθε τότε και η πανδημία της “Ισπανικής Γρίπης”! Που σκότωσε μέσα σε έξη μήνες περίπου όσους ήδη είχε αφανίσει ο Πόλεμος τα προηγούμενα χρόνια: 20-21 εκατομμύρια!
Και τα επόμενα 2 χρόνια, η Ισπανική γρίπη συνέχισε να σκοτώνει σε όλο τον κόσμο άλλα 30 εκατομμύρια! Δηλαδή το 1918, μόνο από την Ισπανική γρίπη πέθαναν 12 φορές περισσότεροι απ’ όσους έχασαν τη ζωή τους φέτος από τον κορονοϊό! Και σε ένα κόσμο που είχε τότε 4 φορείς λιγότερους ανθρώπους! (“Θνησιμότητα” στο συνολικό πληθυσμό 48 φορές μεγαλύτερη τότε, τηρουμένων των αναλογιών).
* Το 1939 και κυρίως το 1940 ήταν επίσης πολύ χειρότερες χρονιές για τον κόσμο απ’ όσο υπήρξε η φετινή χρονιά. Τότε άρχισε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος…
Με θύματα πολλαπλάσια απ’ όσα ο Α’ Πόλεμος! Περισσότερα απ’ όσα κόστισε ο Α’ Πόλεμος και η φονική πανδημία της “Ισπανικής γρίπης” μαζί!
Θα μου πείτε, βέβαια, ότι οι περισσότεροι από μας τα δραματικά αυτά γεγονότα δεν τα ζήσαμε. Αλλά τα έζησαν οι γονείς μας και οι παππούδες μας. Κι εμείς μεγαλώσαμε με τις διηγήσεις και το βαρύ συναισθηματικό και συνειδησιακό “αποτύπωμα” που είχαν αφήσει πάνω στις αμέσως προηγούμενες γενιές.
Επομένως δεν μπορούμε να μιλάμε για το 2020, σαν να μην έχουν υπάρξει ολόκληρο τον προηγούμενο αιώνα όλα αυτά – τα πολύ χειρότερα και απείρως δραματικότερα...
Οι ανθρώπινες κοινωνίες και η συλλογική τους μνήμη δεν διαμορφώνονται μόνο απ’ όσα έζησαν οι “σύγχρονοι”. Αλλά με όσα συσσωρεύονται από την ιστορική τους εμπειρία. Με αυτά οικοδομούν συλλογική σοφία και ιστορική προοπτική. Αλλιώς δεν καταλαβαίνουν ούτε πού βρίσκονται, ούτε που πάνε.
Με δύο λόγια, οι άνθρωποι δεν είναι “χρυσόψαρα”…
* Η πανδημία του κορονοϊού δεν είναι καν η χειρότερη που γνώρισε ο “σύγχρονος κόσμος”! Ασφαλώς και δεν πρέπει να την υποτιμήσουμε.
Δεν μπορούμε, ακόμα κι αν το θέλαμε. Άλλωστε, ακόμα είναι εδώ…
Αλλά δεν πρέπει να υποτιμούμε ή να ξεχνάμε τις άλλες μεγάλες πανδημίες που γνώρισε η ανθρωπότητα σε πρόσφατο ιστορικό χρόνο, ή και στη διάρκεια των ζωής των μεγαλυτέρων από μας.
Η γρίπη του 1958 ή του 1968, για να αναφέρω δύο πιο πρόσφατα παραδείγματα είχαν συγκρίσιμο αριθμό θυμάτων. Ενώ οι τρείς επιδημίες που εμφανίστηκαν την προηγούμενη δεκαετία (SARS το 2003, “γρίπη των πτηνών¨” το 2004 και H1N1 το 2009, υπήρξαν επίσης “φονικές” και πολύνεκρες.
(Κι ακόμα δεν έχει βρεθεί το εμβόλιο, για τις δύο απ’ αυτές τουλάχιστον).
Δεν έγιναν “παγκόσμιες” όπως η πανδημία του κορονοϊού. Γιατί πρόλαβαν να τις απομονώσουν στην αφετηρία τους. Αλλά στις χώρες που κυρίως χτύπησαν προκάλεσαν πολλαπλάσια θύματα απ’ όσα ο κορονοϊός!
(Ίσως και γιατί οι χώρες που χτυπήθηκαν τότε από αυτές – κυρίως στην Άπω Ανατολή – είχαν βγάλει από τότε τα συμπεράσματά τους και ήξεραν αμέσως πώς να αντιμετωπίσουν την τωρινή πανδημία. Ενώ οι υπόλοιπες, απλώς… άκουγαν τον ΠΟΥ, ο οποίος στην αρχή του 2020… “απέκρυβε” ή υποτιμούσε την επέλαση και την επικινδυνότητα του κορονοϊού!)
* Και μια τελευταία παρατήρηση εδώ: Η φονικότητα μιας πανδημίας, φαίνεται, εκ των υστέρων, από τον συνολικό αριθμό των νεκρών σε κάθε κοινωνία, σε σύγκριση με τους αντίστοιχους νεκρούς που υπήρξαν τα προηγούμενα χρόνια.
Στις μεγάλες πανδημίες του παρελθόντος ο αριθμός των νεκρών σε ετήσια βάση είναι, πράγματι, αυξημένος…
Στην περίπτωση του κορονοϊού, ωστόσο, τώρα που κοντεύουμε να συμπληρώσουμε χρόνο, αυτό δεν συμβαίνει! Στις περισσότερες χώρες οι ετήσιοι θάνατοι φέτος δεν είναι περισσότεροι απ’ ό,τι κατά μέσον όρο την προηγούμενη πενταετία! Για την ακρίβεια, είναι, κατά κανόνα, λιγότεροι!
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό συνέβη γιατί λήφθηκαν πρωτοφανή μέτρα αντιμετώπισής της, όπως το lockdown κλπ. Το πρόβλημα είναι, όμως, ότι ακόμα και σε χώρες που δεν επιβλήθηκε lockdown, ή σε χώρες όπου είχαν ελάχιστη διάρκεια και πάλι οι συνολικοί νεκροί φέτος είναι ίσοι περίπου με τους συνολικούς νεκρούς των προηγούμενων ετών!
Όντως, βάσει των στοιχείων του ΠΟΥ όπως δημοσιεύονται on line στο Worldometer.com (Coronavarious update), ούτε η Σουηδία που δεν εφάρμοσε καθόλου lockdown, ούτε χώρες όπως η Νορβηγία και η Φιλανδία που εφάρμοσαν πολύ περιορισμένα lockdown, είχαν φέτος αύξηση του συνολικού αριθμού των ετησίων νεκρών.
Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι “κακώς επιβλήθηκαν” τα lockdown. Ίσως όταν ξεφύγει μια επικίνδυνη και άγνωστη ίωση, δεν έχεις – αρχικά τουλάχιστον – άλλο τρόπο να αντιδράσεις από το να εμποδίζεις τη διάδοσή της με μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας των ανθρώπων. Αλλά στην πορεία πρέπει να κάνεις και άλλα πράγματα. Τα οποία σε πολλές χώρες ΔΕΝ έγιναν.
Το μόνο βέβαιο, είναι ότι φέτος ΔΕΝ ήταν “χειρότερη χρονιά” από άποψη συνολικών θανάτων. Ούτε διεθνώς, ούτε στην Ελλάδα…
Σίγουρα “ζορίστηκαν” τα συστήματα Υγείας φέτος. Ασφαλώς, γέμισαν οι “εντατικές”. Αλλά όσοι από μας χάσαμε αγαπημένα μας πρόσωπα από “άγνωστες” ενδονοσομειακές λοιμώξεις ΠΡΟ κορονοϊού – που τότε, όμως, πέρναγαν “απαρατήρητες” – δεν θεωρούμε κανένα θάνατο υπό τέτοιες συνθήκες, λιγότερο οδυνηρό από άλλο…
Φέτος οι συνολικές απώλειες των κοινωνιών δεν ήταν περισσότερες από άλλες χρονιές. Κι από αυτή την άποψη, η “φρίκη” για το 2020 δεν θεμελιώνεται πραγματικά…
* Υπάρχει, ωστόσο, μια διάσταση που καθιστά το 2009 εξαιρετικά εφιαλτική χρονιά! Η απότομα ύφεση που προκλήθηκε “από το πουθενά”!
Όχι για “οικονομικούς λόγους”, όχι από μεγάλες “κυκλικές διακυμάνσεις” της Οικονομίας, όχι λόγω παρατεταμένης γεωπολιτικής κρίσης (αυτό μπορεί να ακολουθήσει, όμως δεν προκάλεσε την ύφεση) – αλλά αποκλειστικά λόγω πανδημίας!
Τέτοιο πράγμα, όντως, δεν έχει υπάρξει ποτέ στο παρελθόν! Και η παγκόσμια ύφεση που προκλήθηκε είναι ήδη μεγαλύτερη από την παγκόσμια ύφεση που προκλήθηκε το 2008!
Μεγαλύτερη ακόμα από την ύφεση που προκλήθηκε τη δεκαετία του ’70 από τις δύο αλλεπάλληλες πετρελαϊκές κρίσεις τότε…
Μερικοί βέβαια, αντιπαραθέτουν την ύφεση με την υγειονομική κρίση. Θεωρούν ότι η πρώτη αφορά “οικονομικές ζημίες” (που επανορθώνονται, θεωρητικά τουλάχιστον), ενώ η δεύτερη αφορά ανθρώπινες ζωές (που, έτσι και χαθούν δεν “επανορθώνονται”).
Σου λένε: “η Ζωή είναι πάνω από την Οικονομία”!
Πρόκειται για χονδροειδέστατο Λαϊκισμό!
Γιατί η Οικονομία είναι Ζωή!
Πάντα! Ιδιαίτερα σήμερα, σε ένα κόσμο που ζει με υψηλές καταναλωτικές απαιτήσεις, υψηλές παραγωγικές δυνατότητες (λόγω της 4ης τεχνολογικής Επανάστασης) αλλά με τεράστιες δυσκολίες διαρθρωτικών προσαρμογών και πρωτοφανή αλληλεξάρτηση…
Σε τέτοιες συνθήκες, λοιπόν, μια απότομη ύφεση που δεν ξεπερνιέται άμεσα, μπορεί να προκαλέσει τρομακτικούς τριγμούς και πρωτοφανείς αποσταθεροποιήσεις που θα οδηγήσουν σε εσωτερικές συγκρούσεις, θα πυροδοτήσουν διεθνείς συρράξεις και θα επιφέρουν τεράστιες καταστροφές – και σε ανθρώπινες ζωές. Πολλαπλάσιες από αυτές που στοίχισε η πανδημία…
Αλλά αυτό αφορά όσα έχουμε μπροστά μας ακόμα. Δηλαδή τη νέα χρονιά (2021) και τις επόμενες. Όχι το “καταραμένο” 2020 που αφήσαμε πίσω…
Την τελευταία φορά στην σύγχρονη εποχή που η παγκόσμια οικονομία γνώρισε απότομη ύφεση πάνω από 10% μέσα σε ένα χρόνο, δηλαδή το 1929, ακολούθησε ένα ντόμινο ανατροπών σε όλο τον κόσμο, το οποίο οδήγησε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο! Που κανείς δεν θέλει να θυμάται. Το 1929 ήταν η “σημαδιακή χρονιά”. Αλλά τα αληθινά “καταραμένα χρόνια” ήλθαν μετά από μια δεκαετία…
Το αν το 2021 θα είναι καλύτερο από ό,τι ήδη ζήσαμε, εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα συνέλθουμε από την κρίση που περνάμε.
Το υγειονομικό μέρος της πανδημίας θα αντιμετωπιστεί πλέον με τα εμβόλια, και με τα φάρμακα που ήδη έχουν ανακαλυφθεί.
Αλλά το πόσο γρήγορα θα συνέλθουν οι οικονομίες από το σοκ των παρατεταμένων lockdown δεν είναι καθόλου σαφές…
Και το πόσο θα καταφέρουν οικονομίες οι οποίες στηρίζονται σε υπηρεσίες να επανέλθουν γρήγορα στην “κανονικότητα” είναι μάλλον αμφίβολο…
Γενικά στην “κανονικότητα” που ξέραμε μπορεί να μην επιστρέψουμε ποτέ!
Κι ίσως δεν πρέπει να επιστρέψουμε, γιατί ό,τι είχαμε μάθει ως “κανονικότητα”, βρισκόταν ήδη σε κρίση, πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορονοϊού!
Είναι βέβαιο ότι θα αλλάξουν πολλά στις ζωές μας. Είναι βέβαιο, ότι θα αναγκαστούμε να αναθεωρήσουμε πολλά για τον εαυτό μας, για τη χώρα μας και για τον κόσμο στο εξής.
Οι κοινωνίες που θα το καταφέρουν, θα βγουν κερδισμένες.
Οι κοινωνίες που δεν θα το τολμήσουν, θα ζήσουν πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες απ’ όσες φαντάζονται σήμερα.
Ίσως ο κορονοϊός ήταν ένα “ξυπνητήρι” για να βγούμε από τον εφησυχασμό μιας κατανάλωσης που διευρύνεται συνεχώς, δίχως να αυξάνεται και η αντίστοιχη παραγωγική ικανότητα.
Ίσως ο κορονοϊός μας έσπρωξε μιαν ώρα αρχύτερα σε μια μεγάλη κρίση, η οποία ήταν αναπόφευκτη. Αλλά ήλθε πολύ απότομα. Κι άγγιξε τους πάντες…
Όλοι μαζί μπήκαμε στην κρίση ξαφνικά…
Όμως, δεν θα βγούμε όλοι “αυτόματα και νομοτελειακά”.
Και δεν θα βγούμε όλοι μαζί!
Το 2021 και τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, θα δοκιμαστούν η τόλμη και η ανθεκτικότητα των κοινωνιών να αλλάξουν δραστικά. Να αναθεωρήσουν τα πάντα! Να αλλάξουν τα πάντα! Πρωτίστως τον εαυτό τους…
Όσοι τολμήσουν να αλλάξουν, θα κερδίσουν το μέλλον τους!
Κι όσους δεν το τολμήσουν, τους περιμένουν τα χειρότερα…
Μπροστά στον κορονοϊό ήμασταν όλοι το ίδιο.
Από δω και μπρός, κάθε κοινωνία θα πάρει το μέλλον της στα χέρια της.
Και θα είναι άξια της μοίρας της στο εξής…
Τις θερμότερες ευχές σε όλους σας.
Αλλά να θυμάστε:
Η καλύτερη ευχή (ιδιαίτερα μετά από τέτοια δοκιμασία)
είναι να πάρουμε την τύχη μας στα χέρια μας!
Ή τουλάχιστον, να το τολμήσουμε…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου