Το ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΧΩΡΙΣ ΟΡΙΑ στο σπήλαιο Κουτούκι Παιανίας

Φωτορεπορτάζ Παναγιώτης Πάσχος 

Το σπήλαιο Κουτούκι βρίσκεται στο Δήμο Παιανίας σε υψόμετρο 510 μ. στην ανατολική πλευρά του Υμηττού και είναι το μοναδικό οργανωμένα επισκέψιμο σπήλαιο της Αττικής. Σύμφωνα με τις ιστορίες των ντόπιων, το σπήλαιο ήταν γνωστό στους κατοίκους της περιοχής ως ένα βάραθρο το οποίο ονόμαζαν Κουτούκι, ωστόσο το εσωτερικό του ανακαλύφθηκε τυχαία το 1926 όταν ένα κατσίκι έπεσε μέσα σε αυτό από την οροφή του. Τότε οι κάτοικοι ανέβηκαν στο βουνό έχοντας μαζί τους σχοινιά για να κατέβουν μέσα στο βάραθρο και να βγάλουν το ζώο. 

Στην σπηλιά κατέβηκε, σύμφωνα με τους ντόπιους, ο λαγουμιτζής Στέφανος Βήχος ο οποίος βρήκε το κατσίκι νεκρό, ωστόσο κοιτώντας γύρω του εντυπωσιάστηκε από το εσωτερικό του σπηλαίου και βγαίνοντας μίλησε για το τι αντίκρυσε στους συγχωριανούς του. Δυο χρόνια αργότερα, ο χρονογράφος Δημήτρης Χατζόπουλος επιχειρεί με μια ομάδα να κατέβει στη σπηλιά, ενώ στη συνέχεια, γράφει για την εμπειρία του στον «Ελληνικό Ταχυδρόμο» στις 10/2/1928. 

Η συστηματική, όμως, εξερεύνηση και χαρτογράφηση του σπηλαίου ήρθε πολύ αργότερα, το 1954, από τους Γιάννη και Άννα Πετρόχειλου της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας. 

Ο εντυπωσιακός του λιθωματικός διάκοσμος έγινε σύντομα τουριστική ατραξιόν με τον ΕΟΤ να αρχίζει την τουριστική του εκμετάλλευση στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 ανοίγοντας είσοδο η οποία μέσω μιας σήραγγας 17 μέτρων διευκόλυνε την πρόσβαση στο εσωτερικό του. Το 2000 το σπήλαιο πέρασε στην ευθύνη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Τα πετρώματα του σπηλαίου κατατάσσονται στη σειρά του Κατώτερου Μαρμάρου και συναντώνται στη μεγαλύτερη έκταση της ανατολικής πλευράς του Υμηττού. Το σπήλαιο Κουτούκι, όπως και τα περισσότερα σπήλαια στον κόσμο, δημιουργήθηκε χάρη στο υπόγειο καρστικό φαινόμενο, στη διαδικασία δηλαδή της διάλυσης του ασβεστόλιθου από το νερό, όταν αυτό περιέχει διαλυμένο διοξείδιο του άνθρακα σε συνδυασμό με τεκτονικές διεργασίες. Το σπήλαιο αρχικά ήταν τυφλό, τεκτονικά φαινόμενα στην περιοχή όμως δημιούργησαν μια ρωγμή στη μέση της οροφής του σπηλαίου γεγονός που οδήγησε στην ανακάλυψή του.

Πρόκειται για σπηλαιοβάραθρο με κατακόρυφο ύψος 38,5 μ. και μήκος διαδρόμων περίπου 350 μ. ενώ το εσωτερικό του χαρακτηρίζεται από πλούσιο λιθωματικό διάκοσμο. Ο κεντρικός θάλαμος έχει διαστάσεις 60Χ60μ. και χωρίζεται σε άλλους μικρότερους μέσω σταλαγμιτών, σταλακτιτών και κολώνων. Στο εσωτερικό η θερμοκρασία είναι σχεδόν σταθερή στους 17ºC και η υγρασία στο 90%. Η ποικιλία των σταλακτικών σχηματισμών και των χρωματισμών, οι οποίοι οφείλονται στην επενέργεια οξειδίων δημιουργούν ένα μαγευτικό θέαμα ενώ με λίγη φαντασία μπορείτε σε μια πλευρά του να δείτε το Άγαλμα της Ελευθερίας ή τον πύργο της Πίζας και σε κάποια άλλη μια ολυμπιακή δάδα, βωμούς, κοράλια κ.α.