Ιωάννης ο Ευαγγελιστής

Του Παναγιώτη Πάσχου 

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ή Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος ήταν κατά την παράδοση ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού. Είναι ο συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου της Καινής Διαθήκης και ένας από τους τέσσερις Ευαγγελιστές.

Βιογραφία

Κατά τις βιβλικές αφηγήσεις, ο Ιωάννης γεννήθηκε στη Γαλιλαία, ο αδελφός του ήταν ο Ιάκωβος και ο πατέρας του ο Ζεβεδαίος. Ο ίδιος ήταν ψαράς στο επάγγελμα και πιθανώς ανήκε σε εύπορη οικογένεια, αφού οικογενειακώς διέθεταν σκάφος αλιείας και μισθωτούς (Μάρκος 1, 20). Ήταν επίσης ακόλουθος του Ιωάννη του βαπτιστή κάτι που δείχνει τη θρησκευτική φύση του και τις μεσσιανικές του ανησυχίες. Από νεαρός ήταν πνευματικό κι ανήσυχο άτομο και ακολούθησε τον Χριστό, όντας από τους πρώτους μαθητές του. Ο αδελφός του Ιάκωβος, το 44 μ.Χ. στα Ιεροσόλυμα αποκεφαλίστηκε από τον Ηρώδη Αγρίππα (Πράξεις 12, 2). Μητέρα του ήταν η Σαλώμη(Ματθαίος 27, 56. Μάρκος 15, 40) η οποία αναφέρεται από τον ίδιο τον Ιωάννη ως αδελφή της Θεοτόκου. Επειδή όμως αυτή η πληροφορία δεν επιβεβαιώνεται από τα υπόλοιπα ευαγγέλια, εικάζεται πως ήταν αδελφή του Ιωσήφ και άρα κουνιάδα της.

Μερικά περιστατικά από το βίο των αδελφών επίσης δεικνύουν ότι ίσως ανήκαν στο κίνημα των ζηλωτών. Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή του Μάρκου όπου τα δύο αδέλφια παρακάλεσαν τον Ιησού να τους δώσει εξέχουσα θέση στην επίγεια βασιλεία που θα ίδρυε, παρανοώντας το πραγματικό νόημα της βασιλείας που εννοούσε. (Μαρκ. 10, 35-45) Λίγο αργότερα και πριν μπει στα Ιεροσόλυμα ο Ιησούς, οι μαθητές οδηγήθηκαν σε ένα χωριό Σαμαρειτών, οι οποίοι όμως δεν τους δέχτηκαν. Τότε οι Ιωάννης και Ιάκωβος ζήτησαν από τον Κύριο να ρίξει φωτιά στην πόλη, όπως είχε κάνει ο προφήτης Ηλίας, για να τους εξολοθρεύσει (Λουκάς 9, 54).

Πρέπει να τονιστεί πως ο Ιωάννης ήταν αρχικώς παρών μαζί με τον Ανδρέα, στην επαφή του Ιησού με τους μέλλοντες μαθητές Του, όπου μάλιστα τον επισκέφτηκαν και στο σπίτι που διέμενε συζητώντας για πολλή ώρα (Ιω. 1, 39-40). Ο Ιωάννης μετά την κλήση του από τον Κύριο χωρίς δισταγμό άφησε την αλιεία και τον ακολούθησε (Ματθαίος 4, 21-22. Μάρκος 1, 19-20. Λουκάς 5, 1-11), ενώ μαζί με τον Πέτρο και τον Ιάκωβο αποτέλεσε το στενό κύκλο των μαθητών του Ιησού Χριστού. Ο Κύριος μάλιστα έδειχνε να τον εμπιστεύεται απερίφραστα, αφού σε αυτόν και τον Πέτρο έδωσε εντολή να ετοιμάσουν το Μυστικό Δείπνο (Λουκάς 22, 8), ενώ του εμπιστεύτηκε τη φροντίδα της μητέρας Του(Ιω. 20, 4).

Σημαντικό επίσης επεισόδιο που δείχνει τη μεγάλη οικειότητα και αγάπη που του είχε ο Ιησούς Χριστός είναι το περιστατικό του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Πέτρος απευθύνθηκε σε αυτόν να μεσολαβήσει, ώστε να μάθουν ποιος θα τον προδώσει. Ύστερα από τη σύλληψη του Ιησού ο Ιωάννης τον ακολούθησε μέχρι τον αρχιερέα Καϊάφα, όπου μάλιστα μεσολάβησε να περάσει και ο Πέτρος (Ιω. 18, 16). Κάτι τέτοιο δείχνει πως πιθανώς ο Ιωάννης ανήκε σε υψηλή κοινωνική τάξη. Στις Πράξεις επίσης αναφέρεται πως οι Πέτρος και Ιωάννης συνεργάζονταν στο ιεραποστολικό έργο αρκετές φορές. Έτσι μαζί συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν ενώπιον του συνεδρίου διακηρύσσοντας την πίστη τους (Πράξεις 4, 1-23).

Ο Ιωάννης έγραψε το τέταρτο Ευαγγέλιο, το οποίο και χαρακτηρίστηκε "Πνευματικό Ευαγγέλιο" και γι' αυτό αποκαλείται και "Θεολόγος". Δίδαξε στην Μικρά Ασία και στην Ελλάδα. Πέθανε στην Έφεσο της Μικράς Ασίας. Εξορίστηκε μαζί με άλλους χριστιανούς στην Πάτμο επί αυτοκράτορα Δομιτιανού. Στο νησί αυτό έγραψε και την περίφημη Αποκάλυψη. Αν και κατά το Απόκρυφο έργο ο Ποιμήν του Ερμά διακρίνει τον Ευαγγελιστή από τον συγγραφέα της Αποκάλυψης. Ο πρώτος χειρίζεται πολύ καλύτερα την ελληνική γλώσσα ενώ ο δεύτερος διακρίνεται από ανατολικές επιρροές.

Εορτασμός

Ο Ιωάννης θεωρείται ως ο Άγιος Προστάτης της καρδιάς και των καρδιοπαθών. Η μνήμη του εορτάζεται στις 8 Μαΐου και η Μετάσταση του στις 26 Σεπτεμβρίου.