Του Παναγιώτη Πάσχου (Κτηνίατρος)
Η μόρβα (νόσος του Καρέ) είναι μία από τις πιο θανατηφόρες ιογενείς ασθένειες των σκύλων και γενικότερα αρκετών ειδών κυνιδών (Canidae).
Ιστορία
Η νόσος αυτή φαίνεται να έχει εμφανιστεί πιο πρόσφατα, με την πρώτη περίπτωση που περιγράφεται το 1905 από τον Γάλλο κτηνίατρο Ανρί Καρρέ (Henri Carré). Ήταν η πρώτη σκέψη οτι σχετίζεται με την πανούκλα και τον τύφο, και αποδόθηκε σε διάφορα είδη βακτηρίων. Επηρεάζει πλέον όλους τους πληθυσμούς των σκύλων και κάποιους πληθυσμούς της άγριας ζωής. Το πρώτο εμβόλιο κατά της νόσου του Carre αναπτύχθηκε το 1923 και το 1924 από έναν Ιταλό που ονομάζεται Πουντόνι (Puntoni), παρόλο που ο ίδιος δεν χρησιμοποίησε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού των σκύλων για τις δοκιμές του, το έργο του δείχνει οτι τα σκυλιά μπορούν να εμβολιάζονται κατά της νόσου αυτής που προκαλεί ανοσία. Το εμβόλιο που βγήκε στο εμπόριο αναπτύχθηκε το 1950, αλλά λόγω της περιορισμένης του χρήσης, ο ιός συνεχίζει να μεταδίδεται σε πολλούς πληθυσμούς. Ο ιός συνέβαλε στην εξαφάνιση σχεδόν της νυφίτσας. Επίσης, η νόσος αυτή έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξαφάνιση της θυλακίνης στην Τασμανία, και περιοδικά προκαλεί θνησιμότητα στα αφρικανικά άγρια σκυλιά. Το 1991, ο πληθυσμός των λιονταριών στο πάρκο Σερενγκέτι στη Τανζανία, παρουσίασαν μείωση 20%, λόγω της ασθένειας.
Ο ιός
Ο ιός είναι ανθεκτικός σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Με την επίδραση του ηλιακού φωτός πεθαίνει μετά από 2-3 ημέρες. Αντέχει σε θερμοκρασία 4° C για 14 ημέρες ενώ στους 37 βαθμούς, αντέχει για περίπου 60 λεπτά. Καταστρέφεται εύκολα με οργανικούς διαλύτες όπως αιθέρα και χλωροφόρμιο.
Ο ιός είναι ανθεκτικός σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Με την επίδραση του ηλιακού φωτός πεθαίνει μετά από 2-3 ημέρες. Αντέχει σε θερμοκρασία 4° C για 14 ημέρες ενώ στους 37 βαθμούς, αντέχει για περίπου 60 λεπτά. Καταστρέφεται εύκολα με οργανικούς διαλύτες όπως αιθέρα και χλωροφόρμιο.
Μόλυνση
Ο ιός, είναι ένα μονόκλωνο RNA αρνητικό, μπορεί να προκαλέσει συστημική μόλυνση στο σαρκοφάγο ξενιστή. Τα κουτάβια από τριών έως έξι μήνών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα. Η νόσος αυτή εξαπλώνεται μέσω αερολύματος σταγονιδίων και μέσω της επαφής με μολυσμένα σωματικά υγρά, συμπεριλαμβανομένου ρινικές και οφθαλμικές εκκρίσεις, κόπρανα, και τα ούρα, 6 έως 22 ημέρες μετά την έκθεση τους σε αυτά. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί από την τροφή και το νερό εάν έχουν μολυνθεί με αυτά τα υγρά. Ο χρόνος μεταξύ της μόλυνσης και της νόσου είναι 14 έως 18 ημέρες, αν και ένας πυρετός μπορεί να εμφανιστεί σε χρονικό διάστημα 3 εώς 6 ημερων μετά τη μόλυνση.
Αυτός ο ιός μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη στους νευρικούς ιστούς. Ο ιός αντιγράφεται αρχικά στο λεμφικό ιστό του αναπνευστικού συστήματος. Ο ιός στη συνέχεια εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και να μολύνει τα αναπνευστικό, γαστρεντερικό, ουρογεννητικό, κεντρικό νευρικό σύστημα και τα οπτικά νεύρα. Ως εκ τούτου, τα τυπικά χαρακτηριστικά της νόσου του Καρέ περιλαμβάνουν λεμφοειδή εξάντληση (που προκαλεί ανοσοκαταστολή και οδηγώντας σε δευτερογενείς λοιμώξεις), πνευμονία, εγκεφαλίτιδα με απομυελίνωση, και υπερκεράτωση της μύτης και τα μαξιλάρια ποδιών.
Το ποσοστό θνησιμότητας του ιού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανοσολογική κατάσταση των μολυσμένων σκύλων. Τα κουτάβια έχουν το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, όπου επιπλοκές, όπως η πνευμονία και η εγκεφαλίτιδα είναι πιο συχνές.] Περίπου το 15% των ασθενειών του κεντρικού νευρικού συστήματος των σκύλων είναι αποτέλεσμα του ιού αυτού.
Ο ιός, είναι ένα μονόκλωνο RNA αρνητικό, μπορεί να προκαλέσει συστημική μόλυνση στο σαρκοφάγο ξενιστή. Τα κουτάβια από τριών έως έξι μήνών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα. Η νόσος αυτή εξαπλώνεται μέσω αερολύματος σταγονιδίων και μέσω της επαφής με μολυσμένα σωματικά υγρά, συμπεριλαμβανομένου ρινικές και οφθαλμικές εκκρίσεις, κόπρανα, και τα ούρα, 6 έως 22 ημέρες μετά την έκθεση τους σε αυτά. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί από την τροφή και το νερό εάν έχουν μολυνθεί με αυτά τα υγρά. Ο χρόνος μεταξύ της μόλυνσης και της νόσου είναι 14 έως 18 ημέρες, αν και ένας πυρετός μπορεί να εμφανιστεί σε χρονικό διάστημα 3 εώς 6 ημερων μετά τη μόλυνση.
Αυτός ο ιός μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη στους νευρικούς ιστούς. Ο ιός αντιγράφεται αρχικά στο λεμφικό ιστό του αναπνευστικού συστήματος. Ο ιός στη συνέχεια εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και να μολύνει τα αναπνευστικό, γαστρεντερικό, ουρογεννητικό, κεντρικό νευρικό σύστημα και τα οπτικά νεύρα. Ως εκ τούτου, τα τυπικά χαρακτηριστικά της νόσου του Καρέ περιλαμβάνουν λεμφοειδή εξάντληση (που προκαλεί ανοσοκαταστολή και οδηγώντας σε δευτερογενείς λοιμώξεις), πνευμονία, εγκεφαλίτιδα με απομυελίνωση, και υπερκεράτωση της μύτης και τα μαξιλάρια ποδιών.
Το ποσοστό θνησιμότητας του ιού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανοσολογική κατάσταση των μολυσμένων σκύλων. Τα κουτάβια έχουν το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, όπου επιπλοκές, όπως η πνευμονία και η εγκεφαλίτιδα είναι πιο συχνές.] Περίπου το 15% των ασθενειών του κεντρικού νευρικού συστήματος των σκύλων είναι αποτέλεσμα του ιού αυτού.
Συμπτώματα
Η νόσος πιθανόν να εμφανίσει συμπτώματα παρεμφερή με αυτά της λοιμώδους γαστρεντερίτιδας (τύφος) του σκύλου στο αρχικό της στάδιο. Εμετός, διάρροια, ανορεξία, υπνηλία, κατήφεια. Ρινικό έκκριμα, επιπεφυκίτιδα. Επίσης πιθανόν να εμφανίσει κάποια συμπτώματα αναπνευστικής νόσου, όπως δύσπνοια, βήχας, πνευμονία. Όμως το κλασσικό και κύρια χαρακτηριστικό σύμπτωμα της μόρβας είναι η προσβολή του νευρικού συστήματος. Καθώς ο ιός είναι νευροτρόπος προσβάλλει νευρικά κύτταρα με συνέπεια μία πλειάδα νευρικών συμπτωμάτων. Εγκεφαλίτιδα, αταξικό βάδισμα, χωλότητα οπισθίων άκρων, τρέμουλο της κεφαλής και στη συνέχεια του πίσω μέρους του κορμού, παράλυση μερική ή γενική με κατάληξη την απώλεια του σκύλου. Τέλος σε σκύλους προσβεβλημένους από μόρβα πιθανή είναι και η εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων. Πρέπει να αναφέρουμε ότι τα νευρολογικά συμπτώματα δυνατόν να εμφανιστούν με αρκετή χρονική καθυστέρηση, βέβαια η εμφάνιση νευρικών συμπτωμάτων σηματοδοτεί τη μη αναστρέψιμη πορεία της νόσου.
Η νόσος πιθανόν να εμφανίσει συμπτώματα παρεμφερή με αυτά της λοιμώδους γαστρεντερίτιδας (τύφος) του σκύλου στο αρχικό της στάδιο. Εμετός, διάρροια, ανορεξία, υπνηλία, κατήφεια. Ρινικό έκκριμα, επιπεφυκίτιδα. Επίσης πιθανόν να εμφανίσει κάποια συμπτώματα αναπνευστικής νόσου, όπως δύσπνοια, βήχας, πνευμονία. Όμως το κλασσικό και κύρια χαρακτηριστικό σύμπτωμα της μόρβας είναι η προσβολή του νευρικού συστήματος. Καθώς ο ιός είναι νευροτρόπος προσβάλλει νευρικά κύτταρα με συνέπεια μία πλειάδα νευρικών συμπτωμάτων. Εγκεφαλίτιδα, αταξικό βάδισμα, χωλότητα οπισθίων άκρων, τρέμουλο της κεφαλής και στη συνέχεια του πίσω μέρους του κορμού, παράλυση μερική ή γενική με κατάληξη την απώλεια του σκύλου. Τέλος σε σκύλους προσβεβλημένους από μόρβα πιθανή είναι και η εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων. Πρέπει να αναφέρουμε ότι τα νευρολογικά συμπτώματα δυνατόν να εμφανιστούν με αρκετή χρονική καθυστέρηση, βέβαια η εμφάνιση νευρικών συμπτωμάτων σηματοδοτεί τη μη αναστρέψιμη πορεία της νόσου.
Γαστρεντερικά και αναπνευστικά συμπτώματα
Συνήθως τα σημάδια που παρατηρούνται είναι μια ρινική καταρροή, εμετός και διάρροια, αφυδάτωση, υπερβολική σιελόρροια, βήχας και / ή δυσκολία στην αναπνοή, απώλεια της όρεξης και απώλεια βάρους. Όταν και αν εμφανιστούν τα νευρολογικά συμπτώματα, μπορεί να παρατηρηθεί και ακράτεια.
Συνήθως τα σημάδια που παρατηρούνται είναι μια ρινική καταρροή, εμετός και διάρροια, αφυδάτωση, υπερβολική σιελόρροια, βήχας και / ή δυσκολία στην αναπνοή, απώλεια της όρεξης και απώλεια βάρους. Όταν και αν εμφανιστούν τα νευρολογικά συμπτώματα, μπορεί να παρατηρηθεί και ακράτεια.
Νευρολογικά συμπτώματα
Τα συμπτώματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα περιλαμβάνει μια ακούσια σύσπαση των μυών ή των ομάδων των μυών, σπασμούς που συχνά χαρακτηρίζονται από σιελόρροια.Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται,οι σπασμοί γίνονται πιο έντονοι και ακολουθεί ο θάνατος του ζώου. Το ζώο μπορεί επίσης να παρουσιάσει σημάδια ευαισθησίας στο φως, έλλειψη συντονισμού, αυξημένη ευαισθησία σε αισθητήρια ερεθίσματα όπως πόνο ή στην αφή. Λιγότερο συχνά, μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση και παράλυση. Εκείνοι οι λίγοι που επιβιώνουν έχουν συνήθως ένα μικρό tic ή σύσπαση των διαφόρων επιπέδων σοβαρότητας.
Τα συμπτώματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα περιλαμβάνει μια ακούσια σύσπαση των μυών ή των ομάδων των μυών, σπασμούς που συχνά χαρακτηρίζονται από σιελόρροια.Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται,οι σπασμοί γίνονται πιο έντονοι και ακολουθεί ο θάνατος του ζώου. Το ζώο μπορεί επίσης να παρουσιάσει σημάδια ευαισθησίας στο φως, έλλειψη συντονισμού, αυξημένη ευαισθησία σε αισθητήρια ερεθίσματα όπως πόνο ή στην αφή. Λιγότερο συχνά, μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση και παράλυση. Εκείνοι οι λίγοι που επιβιώνουν έχουν συνήθως ένα μικρό tic ή σύσπαση των διαφόρων επιπέδων σοβαρότητας.
Θεραπεία
Τα πράγματα είναι δύσκολα και δυσάρεστα και για την πρόγνωση και για την θεραπεία. Σε αρχικά στάδια ενδείκνυνται οι χορηγήσεις αντιβιοτικών, ορών, ενισχυτικών του οργανισμού και γενικά υποστηρικτική αγωγή. Δεν υπάρχει γενικά θεραπεία για τη μόρβα και είναι κατά 90% θανατηφόρα. Στα αρχικά στάδια ίσως βοηθήσει κάποια υποστηρικτική αγωγή όπως η χορήγηση αντιβιοτικών, αλλά με αμφίβολα αποτελέσματα.Με την εμφάνιση των νευρικών συμπτωμάτων όμως, η θεραπεία δεν έχει κανένα νόημα.
Τα πράγματα είναι δύσκολα και δυσάρεστα και για την πρόγνωση και για την θεραπεία. Σε αρχικά στάδια ενδείκνυνται οι χορηγήσεις αντιβιοτικών, ορών, ενισχυτικών του οργανισμού και γενικά υποστηρικτική αγωγή. Δεν υπάρχει γενικά θεραπεία για τη μόρβα και είναι κατά 90% θανατηφόρα. Στα αρχικά στάδια ίσως βοηθήσει κάποια υποστηρικτική αγωγή όπως η χορήγηση αντιβιοτικών, αλλά με αμφίβολα αποτελέσματα.Με την εμφάνιση των νευρικών συμπτωμάτων όμως, η θεραπεία δεν έχει κανένα νόημα.
Πρόληψη
Η πρόληψη είναι μία και ουσιαστική με εξαιρετικό αποτέλεσμα: Εμβολιασμός. Αυτός πρέπει να γίνεται σε υγιή σκυλιά , σε κατάλληλο χρονικό διάστημα και σε ετήσιο επαναληπτικό σχήμα. Ο ετήσιος εμβολιασμός είναι αναγκαίος για όλες τις ηλικίες των σκύλων. Θεωρείται λάθος να αποφεύγεται ο εμβολιασμός σε ηλικιωμένα σκυλιά και αυτό διότι, η μόρβα όχι μόνο προσβάλει τα ηλικιωμένα ζώα αλλά προκαλεί την «εγκεφαλίτιδα των ηλικιωμένων σκύλων» με έντονα νευρικά συμπτώματα και με κατάληξη την απώλεια του ζώου. Στα κουτάβια ενδείκνυται, να αποφεύγεται αυστηρά η επαφή όχι μόνο με τα νοσούντα ή με τα αδέσποτα σκυλιά, αλλά με οποιοδήποτε σκύλο, μέχρι να ολοκληρωθεί το εμβολιακό πρόγραμμα. Τα κουτάβια έως ότου να γίνουν όλα τα εμβόλια, πρέπει να μένουν μέσα στο σπίτι, σε κάποιο βαθμό απομόνωσης, σε καθαρό περιβάλλον, με πλήρη και σωστή τροφή.
Η πρόληψη είναι μία και ουσιαστική με εξαιρετικό αποτέλεσμα: Εμβολιασμός. Αυτός πρέπει να γίνεται σε υγιή σκυλιά , σε κατάλληλο χρονικό διάστημα και σε ετήσιο επαναληπτικό σχήμα. Ο ετήσιος εμβολιασμός είναι αναγκαίος για όλες τις ηλικίες των σκύλων. Θεωρείται λάθος να αποφεύγεται ο εμβολιασμός σε ηλικιωμένα σκυλιά και αυτό διότι, η μόρβα όχι μόνο προσβάλει τα ηλικιωμένα ζώα αλλά προκαλεί την «εγκεφαλίτιδα των ηλικιωμένων σκύλων» με έντονα νευρικά συμπτώματα και με κατάληξη την απώλεια του ζώου. Στα κουτάβια ενδείκνυται, να αποφεύγεται αυστηρά η επαφή όχι μόνο με τα νοσούντα ή με τα αδέσποτα σκυλιά, αλλά με οποιοδήποτε σκύλο, μέχρι να ολοκληρωθεί το εμβολιακό πρόγραμμα. Τα κουτάβια έως ότου να γίνουν όλα τα εμβόλια, πρέπει να μένουν μέσα στο σπίτι, σε κάποιο βαθμό απομόνωσης, σε καθαρό περιβάλλον, με πλήρη και σωστή τροφή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου