Το 1928, με ενέργειες της Ελένης Μαμάη, η οποία καταγόταν από τον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας, την γενέτειρα του Αγίου Νείλου του Μυροβλύτου, ιδρύθηκε σύλλογος με την επωνυμία «Ἀδελφότης Κυριῶν καὶ Δεσποινίδων ὁ Ἅγιος Νεῖλος ὁ Μυροβλύτης», με σκοπό την ανέγερση Ιερού Ναού αφιερωμένου στον Άγιο Νείλο τον Μυροβλύτη. Πολλοί με την έγκριση του Καταστατικού έσπευσαν να βοηθήσουν και να εγγραφούν. Το οικόπεδο για την ανέγερση του ναού βρέθηκε και η θέση του ήταν πάνω από την περιοχή των Υδραίικων μεταξύ Χατζηκυριακείου και Νέας Καλλιπόλεως επὶ των οδών Σπυρίδωνος Τρικούπη, Γεωργίου Θεοτόκη και Ηροδότου. Σύμφωνα με διηγήσεις παλαιών ενοριτών, πριν από την ανέγερση του παλαιού ναού επὶ του οικοπέδου υπήρχε μικρό παρεκκλήσιο ή κατ’ άλλους προσκυνητάριο ευρισκόμενο επὶ της οδού Ηροδότου, στη θέση του σημερινού πνευματικού κέντρου.
Οι εργασίες ανοικοδόμησης του παλαιού Ιερού Ναού ξεκίνησαν το 1928 και περατώθησαν το 1931. Ο παλαιός Ιερός Ναός του Αγίου Νείλου, πολύ μικρότερος από τον σημερινό, καθώς χωρούσε μόλις 100 άτομα, ήταν κτισμένος σε αρχιτεκτονικό ρυθμό βασιλικής με ξύλινη στέγη και ήταν πλινθόκτιστος. Το 1932, ενοριακή επιτροπή υπό τον εφημέριο του Ιερού Ναού μακαριστό π. Νικόλαο Παπαβασιλείου, προέβη σε ενέργειες για την αναγνώριση του Ιερού Ναού ως ενοριακού. Τα εγκαίνια του παλαιού Ιερού Ναού πραγματοποιήθηκαν από τον Μητροπολίτη Κυθήρων και μετέπειτα Μητροπολίτη Λαρίσης και Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, Δωρόθεο Κοτταρά.
Ορόσημο για την ενορία αποτελεί το γεγονός ότι από τον Σεπτέμβριο του 1936 και με ενέργειες του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Α΄ Παπαδόπουλου παραχωρήθηκε στην ενορία μας, από την Μονή Μεγίστης Λαύρας τμήμα ιερού λειψάνου του Αγίου Νείλου του Μυροβλύτου, με την ευχή «νά ἀποβῇ ἡ παρηγορία τῶν πονουμένων, ἡ ἰατρεία τῶν ἀσθενῶν, καί το φυλακτήριον τοῦ Εὐσεβοῦς ἡμῶν Ἔθνους».
Στα δύσκολα χρόνια του Μεσοπολέμου και στον απόηχο της Μικρασιατικής τραγωδίας, το έργο που πραγματοποιούταν στην ενορία του Αγίου Νείλου ήταν πλούσιο και πολυδιάστατο. Με ενέργειες του τότε διακόνου του Ιερού μας Ναού, π. Δωροθέου Λαυριώτη, δημιουργήθηκαν κατηχητικά σχολεία στην ενορία στα οποία φοιτούσαν πάνω από 500 παιδιά. Επίσης ο ίδιος κληρικός είχε συστήσει «Λαϊκὸ ἐνοριακό ἰατρεῖο» επί της οδού Αντωνίου Θεοχάρη, όπου παρέχονταν δωρεάν ιατρικές συμβουλές καθώς και φαρμακευτική περίθαλψη, γεγονός πολύ σημαντικό σε μια εποχή φτώχειας και εξαθλίωσης. Την ίδια περίοδο με την ανοικοδόμηση του παλαιού Ιερού Ναού η «Ἀδελφότης Κυριῶν καὶ Δεσποινίδων Ἅγιος Νεῖλος ὁ Μυροβλήτης» μετωνομάσθηκε σε «Φιλανθρωπικὸ καὶ Χριστιανικὸ Σωματεῖον Ἅγιος Νεῖλος ὁ Μυροβλήτης», με σκοπό την ένδυση και υπόδηση πενήντα απόρων και ορφανών παιδιών.
Την περίοδο της κατοχής στον προαύλιο χώρο του Ναού λειτούργησε ανεπίσημα νεκροταφείο, όπου σε ομαδικούς τάφους ενταφιάζονταν τα θύματα της πείνας και των ασθενειών.
Με το τέλος της Κατοχής και του Εμφυλίου, πλήθος κόσμου, από τα νησιά κυρίως, άρχισε να συρρέει στην περιοχή με αποτέλεσμα ο παλαιός Ιερός Ναός να κρίνεται ανεπαρκής για τις ανάγκες της ενορίας. Στις 22 Απριλίου του 1953 το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ιερού Ναού αποτελούμενο από τους Πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Απέργη, Πρόεδρο του Συμβουλίου και τα Μέλη Δημήτριο Μαγκλάρα, Δημήτριο Σιδέρη, Γεώργιο Ζαννή και Ιωάννη Συρίγο αποφάσισε την ανέγερση νέου μεγαλοπρεπούς ναού, βυζαντινού ρυθμού. Ζητήθηκε η έγκριση του Μητροπολιτικού Συμβουλίου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, όπου και έγινε αποδεκτό το εύλογο αίτημα της ενορίας μας. Σχέδιο του ναού εκπονήθηκε από τον αρχιτέκτονα μηχανικό Γεώργιο Νομικό. Για την επίτευξη του στόχου και την καλύτερη χρηματοδότηση των εργασιών ανεγέρσεως ιδρύθηκε το 1953 ο «Σύλλογος Ἀνεγέρσεως καὶ Ἀποπερατώσεως τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Νείλου Πειραιῶς». Ο σύλλογος αυτός μέσα από συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως εράνους, λαχειοφόρους αγορές, προσκυνηματικές εκδρομές αλλά και θεατρικές παραστάσεις και κυρίως με την αγάπη και ενεργό συμμετοχή των ενοριτών, ανέλαβε το δύσκολο έργο της χρηματοδότησης των εργασιών ανεγέρσεως του νέου ναού. Την Κυριακή 11 Νοεμβρίου 1956, κατετέθη ο θεμέλιος λίθος από τον τότε μητροπολίτη Θήρας και μετέπειτα μητροπολίτη Καλαβρύτων Γεώργιο Πάτση.
Σημείο αναφοράς για την ιστορία του νέου Ιερού Ναού αποτελεί η άφιξη και η παραμονή από τις 8 μέχρι και τις 30 Νοεμβρίου του 1971 της τιμίας Κάρας και των Ιερών Αμφίων του Οσίου Νείλου του Μυροβλύτου από την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγιωνύμου Όρους.
Ο νέος Ιερός Ναός εγκαινιάστηκε την 12η Νοεμβρίου 1973, κατόπιν σεπτής αδείας του τότε Μητροπολίτου Πειραιώς Χρυσοστόμου Ταβλαδωράκη, από τον μακαριστό Μητροπολίτη πρώην Θεσσαλονίκης Παντελεήμονα Α΄ Παπαγεωργίου, ενώ παρίστατο συμπροσευχόμενος και ο Μητροπολίτης πρώην Παραμυθίας Τίτος Ματθαιάκης.
Από τα εγκαίνια του Ιερού Ναού μέχρι και σήμερα έγιναν σημαντικά έργα, όπως η αγιογράφηση, η εγκατάσταση θέρμανσης, η δαπεδόστρωση με μάρμαρο, η αποπεράτωση του κωδωνοστασίου, η κατασκευή μαρμάρινου θρόνου, τέμπλου και άμβωνα και άλλες εργασίες.
Σπουδαίοι και ευλαβείς κληρικοί κόσμησαν την ενορία του Αγίου Νείλου Πειραιώς ορισμένοι εκ των οποίων ήταν οι εξής: Οικονόμος π. Νικόλαος Παπαβασιλείου, πρώτος εφημέριος του Ιερού Ναού, Ιεροδιάκονος Δωρόθεος Λαυριώτης, μετέπειτα Τιτουλάριος Επίσκοπος Βαβυλώνος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Απέργης, Αρχιμανδρίτης Τίτος Καράντζαλης, μετέπειτα Μητροπολίτης Χαρτούμ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Παπουτσόπουλος, μετέπειτα Μητροπολίτης Καστορίας και Πρωτοπρεσβύτερος π. Νικόλαος Γιαλελής.
Στην ενορία μας σήμερα λειτουργούν κατηχητικά σχολεία όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης, παιδικό τμήμα παραδοσιακών χορών, παιδική χορωδία και χορωδία ενηλίκων, ενώ στον χώρο του Πνευματικού Κέντρου λειτουργεί Ενοριακή Δανειστική Βιβλιοθήκη κάθε Κυριακή μετά την Θεία Λειτουργία. Επίσης, στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού μας Ναού πραγματοποιούνται Κύκλοι Μελέτης Αγίας Γραφής, πνευματικές ομιλίες και προβολές ορθόδοξων χριστιανικών ταινιών και ντοκιμαντέρ με σκοπό την κατήχηση και πνευματική οικοδομή του λαού του Θεού.
Από τον Σεπτέμβριο του 2015 λειτουργεί στην ενορία μας, στα πλαίσια του Φιλανθρωπικού έργου, που ασκείται, Ενοριακή Τράπεζα Τροφίμων, όπου κάθε μήνα δίνονται σε πάνω από σαράντα οικογένειες δέματα αγάπης και στήριξης. Επίσης, η Φιλόπτωχος Αδελφότης της Ενορίας μας καλύπτει ανάγκες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, πληρωμές ενοικίων και λογαριασμών και συμπαρίσταται με κάθε τρόπο στις ανάγκες των φτωχών και εμπεριστάτων συνανθρώπων μας.
Στο Ιερό μας Ναο φυλάσσονται εκτός από το Ιερό Λείψανο του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Νείλου του Μυροβλύτου και τα εξής Ιερά Λείψανα: του Αγίου Ενδόξου Νεοφανούς Ιερομάρτυρος Βλασσίου του εν Σκλαβαίνοις και των συν αυτόν μαρτυρησάντων, των Αγίων Ενδόξων Οσιομαρτύρων της Μονής του Οσίου Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου εν Παλαιστίνη και του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Παναγή του Μπασιά. Επίσης, στην ενορία μας φυλάσσεται παλαιά εικόνα-αντίγραφο της θαυματουργού εικόνας της Παναγίας της Κυκκωτίσσης και τιμάται πανηγυρικά η σύναξη της, την Α΄ Κυριακή μετά την εορτή του Γενεσίου της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Κεντρική και κύρια πανήγυρις της ενορίας μας είναι η 12η Νοεμβρίου, ημέρα Κοιμήσεως του προστάτη και πολιούχου της ενορίας μας, του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Νείλου του Μυροβλύτου. Επίσης τιμάται πανηγυρικά και η δεύτερη εορτή του Οσίου Νείλου, η 7η Μαΐου, ημέρα εύρεσης και ανακομιδής των Ιερών Λειψάνων του. Εορτάζονται επίσης Πανηγυρικά οι μνήμες των εξής Αγίων: α) του Αγίου Ενδόξου Νεοφανούς Ιερομάρτυρος Βλασσίου του εν Σκλαβαίνοις και των συν αυτόν μαρτυρησάντων, την 7η Ιουλίου, β) των Αγίων Ενδόξων Οσιομαρτύρων της Μονής του Οσίου Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου εν Παλαιστίνη, την 13η Ιανουαρίου γ) του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Παναγή του Μπασιά, την 7η Ιουνίου δ) του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Γερασίμου του εν Κεφαλληνία του Νέου Ασκητού, την 20η Οκτωβρίου και ε) του εν Αγίοις Πατρός ημών Διονυσίου Αρχιεπισκόπου Αιγίνης του εν Ζακύνθω, την 17η Δεκεμβρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου