Του Παναγιώτη Πάσχου (Κτηνίατρος)
Η εχινοκοκκίαση είναι μια παρασιτική νόσος που οφείλεται σε είδη κεστωδών σκωλήκων του γένους Echinococcus (Εχινόκοκκος). Στην Ελλάδα συναντάται κυρίως ο Echinococcus granulosus,ενώ κυρίως ξενιστής για αυτούς τους σκώληκες αποτελούν τα κυνοειδή (σκυλιά). Ο άνθρωπος είναι απλώς ενδιάμεσος ξενιστής.
Τι είναι η εχινοκοκκίαση;
Η νόσος που προκαλούν είναι γνωστή ως εχινοκοκκίαση αλλά και ως υδατίδωση. Οι άνθρωποι που νοσούν από αυτά τα παράσιτα συνήθως ζουν σε περιοχές όπου είναι ανεπτυγμένη η εκτροφή αμνών και εριφίων και έχουν στενή επαφή με σκύλους.
Γιατί αποτελεί δημόσιο κίνδυνο;
Γιατί αποτελεί δημόσιο κίνδυνο;
Διότι αν ο άνθρωπος καταναλώσει αυγά του παρασίτου, προσβάλλεται από υδατίδωση. Δηλαδή στα εσωτερικά του όργανα(π.χ. ήπαρ, πνεύμονες, εγκέφαλος) σχηματίζονται κύστεις του παρασίτου (υδατίδες κύστεις) και προκαλούν σοβαρή δυσλειτουργία τους, όταν οι κύστεις αυτές δεν αντιμετωπιστούν από το ανοσοποιητικό σύστημα. Το ίδιο συμβαίνει και στα παραγωγικά ζώα (π.χ. αγελάδες, πρόβατα) όταν καταναλώνουν στους χώρους βοσκής αυγά του παρασίτου που αποβάλλονται από μολυσμένους σκύλους.
Πώς μεταδίδεται;
Η εχινοκοκκίαση μεταδίδεται μετά από κατάποση των αυγών του παρασίτου.
Τα αυγά αποβάλλονται με τα κόπρανα του σκύλου και των άλλων σαρκοφάγων και μολύνουν το περιβάλλον στο οποίο μπορούν να διατηρηθούν για αρκετούς μήνες.
Η μετάδοση στον άνθρωπο μπορεί να γίνει:
•Με κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, κυρίως λαχανικών που έχουν έρθει σε επαφή με το μολυσμένο χώμα,
•Με επαφή των χεριών με χώμα χωρίς να ακολουθήσει πλύσιμο αυτών,
•Με άμεση επαφή με σκύλο που έχει εχινόκοκκο
•Με έντομα που μεταφέρουν μηχανικά μολυσματικό υλικό στα τρόφιμα
O μολυσμένος σκύλος, με τα κόπρανα του, απελευθερώνει αυγά στο περιβάλλον.
•Τα αυγά, καταπίνονται από έναν ενδιάμεσο ξενιστή (άνθρωπος, πρόβατα, αίγες, βοοειδή, γουρούνια), εκκολάπτονται μέσα στο λεπτό έντερο και απελευθερώνονται τα παράσιτα (νύμφες).
•Οι νύμφες του παρασίτου στην συνέχεια διαπερνά το τοίχωμα του εντέρου και μέσω του αίματος καταλήγουν κυρίως στο συκώτι και στους πνεύμονες (αλλά και σε άλλα όργανα : καρδιά, νεφρά, περιτοναική κοιλότητα, μυελός των οστών, σπονδυλική στήλη, εγκέφαλος)
•Εκεί δημιουργούνται κύστεις (υδατίδες κύστεις), οι οποίες μεγαλώνουν σταδιακά σε μέγεθος.
•Ο κύκλος ζωής του παρασίτου ολοκληρώνεται όταν ο τελικός ξενιστής (σκύλος) μολυνθεί με υδατίδες κύστεις καταναλώνοντας τα εντόσθια του χορτοφάγου ενδιάμεσου ξενιστή (π.χ. όταν ο σκύλος φάει ωμά σπλάχνα αιγοπροβάτων που περιέχουν υδατίδες κύστεις).
•Από τις κύστεις αυτές, απελευθερώνονται παράσιτα, εγκαθίστανται στο λεπτό έντερο του σκύλου και σε 7-9 εβδομάδες εξελίσσονται σε ώριμες μορφές του παρασίτου και αρχίζει η παραγωγή αυγών.
Ο κύκλος ζωής του Εχινόκοκκου
Το ενήλικο παράσιτο Echinococcus granulosus (3 to 6 χιλιοστά) ζει στο έντερο των σαρκοφάγων ζώων (σκυλιά) χωρίς να προκαλεί νόσημα ή ενόχληση στον ξενιστή. Εκεί το παράσιτο πολλαπλασιάζεται και γεννά αβγά τα οποία αποβάλλονται με τα κόπρανα του σκύλου και σκορπίζονται στο περιβάλλον (2).
Τα αβγά είναι ανθεκτικά στις εξωτερικές συνθήκες του περιβάλλοντος. Τα φυτοφάγα ζώα (βοοειδή, αιγοπρόβατα, χοίροι αλλά και άγρια π.χ. ελάφια, ζαρκάδια ) βοσκώντας τα χόρτα στα λιβάδια παίρνουν στον οργανισμό τους και τα αβγά του εχινόκοκκου. Τα αυγά εκκολάπτονται μέσα στο λεπτό έντερο και απελευθερώνουν τις ογκόσφαιρες, που διαπερνούν το τοίχωμα του εντέρου και μεταναστεύουν μέσω του κυκλοφοριακού συστήματος σε άλλα όργανα κυρίως στο συκώτι και τους πνεύμονες (3).
Στη συνέχεια, αυξάνουν σε μέγεθος, παράγοντας πρωτοσκώληκες και αδελφές κύστεις γεμίζοντας το εσωτερικό της κύστης (4). Όταν οι πρωτοσκώληκες απελευθερωθούν (5) προσφύονται στην εντερική βλεννώδη μεμβράνη (6) όπου και αναπτύσσονται σε ενήλικες μέσα σε 32-80 ημέρες (1)
Ποιά είναι τα συμπτώματα της εχινοκοκκίασης;
Η πρόληψη είναι καταλυτική αν όλα τα προς κρεοπαραγωγή φυτοφάγα σφάζονται και επιθεωρούνται από τους εντεταλμένους Κτηνιάτρους σε οργανωμένα σφαγεία αν απορρίπτονται και κυρίως να καταστρέφονται επιμελώς τα σπλάχνα που έχουν κύστεις.
Κυρίως πρέπει να προσεχθεί η καταστροφή γιατί αν πεταχτούν θα γίνουν βορά των αδέσποτων σκύλων και το πρόβλημα διαιωνίζεται.
Η εκδήλωση συμπτωμάτων μπορεί να καθυστερήσει μέχρι και έτη μέχρι που οι ολοένα αυξανόμενες κύστες επηρεάσουν κάποιο όργανο. Στα 2/3 των ασθενών το όργανο που προσβάλλεται είναι το συκώτι και ακολουθούν σε συχνότητα οι πνεύμονες. Στο 80% των ασθενών προσβάλλεται μόνο ένα όργανο με το σχηματισμό μιας μονήρους κύστης (υδατίδα κύστη). Μια κύστη μπορεί να είναι αφανής για χρόνια (10-20) και σιγά σιγά να γίνεται αρκετά μεγάλη ώστε να είναι ψηλαφητή ή ορατή
Ανάλογα με την εντόπιση των κύστεων εμφανίζονται διαφορετικά συμπτώματα:
Εντόπιση στο συκώτι :
κοιλιακό άλγος, ναυτία, έμετος ή ίκτερος
Εντόπιση στους πνεύμονες : δύσπνοια, στηθάγχη με βήχας και αιμόπτυση
Εντόπιση στον εγκέφαλο:
πονοκέφαλος, ζαλάδα, αστάθεια, επιληψία, σπασμοί κ.α
Ποιες επιπλοκές μπορεί να έχει η νόσος;
Η εκδήλωση συμπτωμάτων μπορεί να καθυστερήσει μέχρι και έτη μέχρι που οι ολοένα αυξανόμενες κύστες επηρεάσουν κάποιο όργανο. Στα 2/3 των ασθενών το όργανο που προσβάλλεται είναι το συκώτι και ακολουθούν σε συχνότητα οι πνεύμονες. Στο 80% των ασθενών προσβάλλεται μόνο ένα όργανο με το σχηματισμό μιας μονήρους κύστης (υδατίδα κύστη). Μια κύστη μπορεί να είναι αφανής για χρόνια (10-20) και σιγά σιγά να γίνεται αρκετά μεγάλη ώστε να είναι ψηλαφητή ή ορατή
Ανάλογα με την εντόπιση των κύστεων εμφανίζονται διαφορετικά συμπτώματα:
Εντόπιση στο συκώτι :
κοιλιακό άλγος, ναυτία, έμετος ή ίκτερος
Εντόπιση στους πνεύμονες : δύσπνοια, στηθάγχη με βήχας και αιμόπτυση
Εντόπιση στον εγκέφαλο:
πονοκέφαλος, ζαλάδα, αστάθεια, επιληψία, σπασμοί κ.α
Ποιες επιπλοκές μπορεί να έχει η νόσος;
Εάν μια κύστη σπάσει είναι δυνατόν να ακολουθήσει αναφυλακτική αντίδραση
Η διασπορά περιεχομένου της κύστης μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλαπλών δευτερογενών κύστεων.
Σε περιπτώσεις όπου προσβάλλεται και η καρδιά και ο εγκέφαλος έχουμε την κατάληξη του ασθενούς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου