Βράδυ 5ης προς 6η Σεπτεμβρίου 1955. Βόμβα μικρής ισχύος εκρήγνυται στην αυλή του τουρκικού προξενείου στη Θεσσαλονίκη, δίπλα στην οικία που γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, χωρίς να προξενήσει ιδιαίτερες ζημιές. Η τοποθέτηση του εκρηκτικού μηχανισμού, έργο δύο Ελλήνων μουσουλμάνων από την Κομοτηνή, στη σύγχρονη βιβλιογραφία συνδέεται με τουρκικές προβοκατόρικες ενέργειες.
Τα νέα φτάνουν γρήγορα στην Κωνσταντινούπολη – όχι στην πραγματική τους διάσταση, όμως. Οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται στον Τύπο παρουσιάζουν ένα κτίριο που έχει υποστεί εκτεταμένες καταστροφές. Οι εικόνες αυτές θα λειτουργήσουν ως σπινθήρας που θα πυροδοτήσει μία άνευ προηγουμένου επίθεση κατά του ελληνισμού κυρίως της Κωνσταντινούπολης τη νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου.
Τις ημέρες αυτές βρισκόταν σε εξέλιξη η τριμερής διάσκεψη Ελλάδας – Τουρκίας – Βρετανίας, η οποία είχε κύριο θέμα το Κυπριακό και είχε ξεκινήσει στις 29 Αυγούστου. Την ίδια περίοδο, το κλίμα εναντίον της ελληνικής ομογένειας που διαβιούσε στην Τουρκία ήταν εξαιρετικά εχθρικό, καθώς οι «Ρωμιοί» (έτσι αποκαλούνταν οι Ελληνες ομογενείς της Κωνσταντινούπολης) κατηγορούνταν ψευδώς ότι στήριζαν με εράνους τους Ελληνοκυπρίους. Σε αυτό το πλαίσιο, το Κυπριακό έδινε εξαιρετική ευκαιρία στους μηχανισμούς του τουρκικού κράτους για να ολοκληρώσουν την εκδίωξη των Ελλήνων που είχαν ξεκινήσει οι Νεότουρκοι από το 1914.
Τα τραγικά γεγονότα της 6ης/7ης Σεπτεμβρίου αποδόθηκαν σε αυθόρμητες εκδηλώσεις του τουρκικού όχλου, ο οποίος καθοδηγούνταν από την οργάνωση «Η Κύπρος είναι τουρκική». Στην πραγματικότητα, ο ρόλος του τουρκικού βαθέος κράτους ήταν κομβικός, όπως καθοριστικός ήταν κι ο ρόλος που διαδραμάτισαν υψηλόβαθμα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος και ο τότε Τούρκος πρωθυπουργός, Αντνάν Μεντερές.
Ο απολογισμός του τουρκικού πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης τη νύχτα της 6ης/7ης Σεπτεμβρίου 1955 υπήρξε τραγικός: 4.000-4.500 ελληνικές επιχειρήσεις και εμπορικά καταστήματα καταστράφηκαν, με αποτέλεσμα περίπου 8.000 ομογενείς να χάσουν τη δουλειά τους, 3.500 νοικοκυριά λεηλατήθηκαν, εκ των οποίων τα 1.000 ολοσχερώς, 71 από τους 80 ναούς υπέστησαν μεγάλες ζημιές, ενώ οι οργανωμένες ομάδες των εξαγριωμένων Τούρκων στράφηκαν εναντίον και των ελληνικών νεκροταφείων. Τέλος, πολλοί Ελληνες κακοποιήθηκαν και αρκετοί (15 έως 37) εκτελέστηκαν.
« […] Αι συνοικίαι του κέντρου της Κωνσταντινουπόλεως παρουσιάζουν εικόνα ερημώσεως. Τα πλείστα των καταστημάτων, των οποίων τα σιδηρά ρολά και αι προθήκαι έχουν θρυμματισθή, έχουν κενωθή […]. Σωροί ετερόκλητων αντικειμένων καλύπτουν τας οδούς».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου