Παναγιώτης Πάσχος: Υποχρεωτικός ο αντιλυσσικός εμβολιασμός όλων των ζώων

 

Του Παναγιώτη Πάσχου

Η λύσσα υπάρχει ως ασθένεια σε πάνω από 150 χώρες παγκοσμίως. Η Ελλάδα ήταν απαλλαγμένη από τη λύσσα μέχρι το 2012, οπότε και επανεμφανίστηκε. Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 28 επιβεβαιωμένα εργαστηριακά κρούσματα λύσσας σε ζώα, κυρίως σε κόκκινες αλεπούδες (24), σε σκύλους (3) και σε γάτες(1), ενώ δεν έχει παρουσιαστεί κάποιο κρούσμα λύσσας σε άνθρωπο.

Με ποιο τρόπο μεταδίδεται ο ιός της λύσσας;

Όπως αναφέρθηκε, πρόκειται για μία ζωοανθρωπονόσο, ικανή να προκαλέσει το θάνατο του οργανισμού που νοσεί. Σημαντικό ρόλο στη μετάδοσή της παίζουν τα άγρια ζώα (π.χ. αλεπού, λύκος, κουνάβι).

Αποτελεί μία οξεία ιογενή λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος που προσβάλλει τα θηλαστικά και τον άνθρωπο. Η είσοδος του ιού στον οργανισμό επιτυγχάνεται με το δήγμα του μολυσμένου ζώου και σπανιότερα από το βλεννογόνο της αναπνευστικής οδού. Ο ιός μεταδίδεται με το σάλιο, συνήθως από δάγκωμα λυσσασμένου ζώου ή κατά την επαφή του σάλιου με σημεία του δέρματος των βλεννογόνων, που φέρουν τραύματα και μεταναστεύει από την πύλη εισόδου στον εγκέφαλο του θύματος. Αντιθέτως, δε μεταδίδεται με την επαφή με αίμα, ούρα, κόπρανα ή με το απλό άγγιγμα ή χάδι του ζώου.

Προσβάλλονται κυρίως τα ανεμβολίαστα και ιδίως τα αδέσποτα ζώα και εκείνα που περιπλανώνται χωρίς την επίβλεψη του ιδιοκτήτη τους.

Ποια είναι η κλινική εικόνα της νόσου καθώς και τα συμπτώματα που προκαλεί; Ποιοι οργανισμοί μπορεί να προσβληθούν από τoν ιό της λύσσας;

Στον άνθρωπο, η κλινική εικόνα της νόσου ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό. Η επώαση της νόσου διαρκεί συνήθως 20-40 μέρες και δεν εκδηλώνονται πάντα κλινικά συμπτώματα. Ωστόσο, όταν αυτά εκδηλωθούν, περιλαμβάνουν υπερδιέγερση ή κατάπτωση, λήθαργο, πυρετό, κόπωση, πονοκέφαλο, διαστολή της κόρης του οφθαλμού και ενδεχομένως πυρετούς και διάρροια. Επίσης παρατηρούνται σπασμοί μυών, σπασμοί κατά την κατάποση, απώλεια αισθήσεων και θάνατος.

Στο σκύλο, συνήθως τα συμπτώματα που παρατηρούνται είναι αλλαγή συμπεριφοράς, νευρικότητα, έντονη σιελόρροια, έντονη επιθετικότητα χωρίς λόγο ή κατάπτωση, αλλαγή στη φωνή (γάβγισμα), παράλυση, θάνατος.

Στη γάτα, η λύσσα εκδηλώνεται συχνότερα με υπερδιέγερση, αποπροσανατολισμό, επιθετικότητα απέναντι σε άλλα ζώα, ανθρώπους ή άψυχα αντικείμενα, άσκοπη περιπλάνηση, επιληπτικές κρίσεις και έντονη σιελόρροια.

Τόσο στο σκύλο όσο και στη γάτα, ο θάνατος επέρχεται σε διάστημα 3-7 ημερών από την εμφάνιση των συμπτωμάτων.


Πώς είναι εφικτή η διάγνωση της λύσσας;

Τα συμπτώματα και η κλινική εικόνα είναι χαρακτηριστικά της νόσου. Τις περισσότερες φορές η πλήρης και τεκμηριωμένη διάγνωση επιτυγχάνεται μετά το θάνατο του λυσσύποπτου ζώου ύστερα από την εξέταση των ιστοτεμαχίων εγκεφαλικής ουσίας με τη μέθοδο του άμεσου ανοσοφθορισμού.

Πώς είναι εφικτή η πρόληψη και η αντιμετώπιση της λύσσας;

Δεν υπάρχει καμία θεραπεία για τα ζώα που έχουν προσβληθεί από τον ιό της λύσσας. Στους ανθρώπους, αλλά και στα ζώα, η νόσος δεν αντιμετωπίζεται, αλλά προλαμβάνεται.

Η θεραπεία στοχεύει στην ανακούφιση του ασθενούς αφού πρόκειται για μια θανατηφόρο ζωοανθρωπονόσο, που καταλήγει άμεσα στο θάνατο.

Στους ανθρώπους, που έχουν έρθει σε άμεση επαφή με κάποιο λυσσύποπτο ζώο θα πρέπει να δοθεί ΕΓΚΑΙΡΑ και ΑΜΕΣΑ η απαραίτητη αγωγή, που είναι ο αντιλυσσικός ορός και το αντιλυσσικό εμβόλιο.

Σε περίπτωση δαγκώματος από κάποιο κατοικίδιο ή άγριο ζώο, επιβάλλεται η περιποίηση του τραύματος. Θα πρέπει το τραύμα να καθαριστεί πολύ καλά και να πλυθεί με νερό και σαπούνι για 15 λεπτά τουλάχιστον. Επίσης, εάν το τραύμα είναι εκτεταμένο, καλό είναι να δοθεί ισχυρή αντιβίωση

Το λυσσύποπτο ζώο συλλαμβάνεται και απομονώνεται για 15 μέρες, εξετάζεται και παρακολουθείται από κτηνίατρο. Καλό είναι, να είναι προστατευμένο και να το παρακολουθεί κτηνίατρος την 1η, την 7η και τη 14η μέρα από τη στιγμή του δήγματος για τυχόν εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων. Σε περίπτωση που το ζώο δεν εκδηλώνει τα συμπτώματα της λύσσας, τότε αυτό εμβολιάζεται για τη νόσο και στη συνέχεια αφήνεται ελεύθερο.

Η καλύτερη πρόληψη γίνεται με αντιλυσσικό εμβολιασμό όλων των ζώων από τον κτηνίατρο, κάθε χρόνο, που είναι άλλωστε υποχρεωτικός και από τη νομοθεσία της χώρας μας. Έτσι, δημιουργείται κι ένας φραγμός για τη μη μετάδοση της νόσου έναντι των άγριων ζώων. Γι’ αυτό, είναι πολύ σημαντικό να μην αμελούμε τον αντιλυσσικό εμβολιασμό των κατοικίδιων μας!

Όσον αφορά στον εμβολιασμό των άγριων ζώων (αλεπούδες) γίνεται κατά διαστήματα-κάθε άνοιξη και φθινόπωρο- εναέρια ρίψη δολωμάτων-εμβολίων, που περιέχουν ζωντανό-εξασθενημένο ιό της λύσσας. Τα εμβόλια έχουν μέγεθος μπισκότου, είναι καφέ χρώματος και έχουν χαρακτηριστική οσμή ψαριού. Η ρίψη τους γίνεται μακριά από κατοικημένες περιοχές, έπειτα από ενημέρωση του κοινού, καθότι είναι σημαντικό να αποφευχθεί η άμεση επαφή των ανθρώπων με τα δολώματα αυτά.