Ρωσική Εκκλησία Αθηνών ( φωτορεπορτάζ Παναγιώτης Πάσχος)

 

Επί της οδού Φιλελλήνων, λίγα μόλις μέτρα από τη Βουλή, βρίσκουμε την Αγία Τριάδα ή αλλιώς Ρωσική Εκκλησία όπως έχει επικρατήσει να αποκαλείται στις μέρες μας. Γνωστή άλλοτε και σαν ναός της Παναγίας Σώτειρας του Λυκοδήμου ανεγέρθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα μ.Χ. και αποτελεί το μεγαλύτερο μεσαιωνικό κτίριο της Αθήνας και μία από τις παλαιότερες εκκλησίες της Αθήνας.

Το 1847 ο Ρώσος πρεσβευτής στην Αθήνα ζήτησε να δοθεί στην πρεσβεία ο ναός για να καλύψει τις λατρευτικές ανάγκες της ρωσικής παροικίας της Αθήνας, όπως και έγινε. Ακολούθησαν εργασίες και αναστηλώσεις κυρίως από Ρώσους αρχιτέκτονες, μηχανικούς, ζωγράφους και ιερείς και ο βυζαντινός οκταγωνικός ναός με τον μεγάλο τρούλο εγκαινιάστηκε επίσημα το 1855. Το κόστος εργασιών ήταν 14.995 δραχμές.

Υπάρχουν δύο σημεία μεγάλου και ιδιαίτερου ενδιαφέροντος στην Ρωσική Εκκλησία της Αθήνας. Αν κάποιος είναι παρατηρητικός θα προσέξει μία τοιχογραφία που απεικονίζει τον Απόστολο Παύλο, έργο του καθηγητή στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και βαυαρού φιλέλληνα, Λουδοβίκου Θείρσιου (1825-1909), που ανέλαβε την αγιογράφηση του ναού. Το μεγαλύτερο μέρος του βυζαντινού τοιχογραφικού διάκοσμου είχε χαθεί. Μόνο που ο Λουδοβίκος Θείρσιος έδωσε τα χαρακτηριστικά του βασιλιά Όθωνα Α’ στον Απόστολο Παύλο. Ήταν επιθυμία του ίδιου του Όθωνα ή o βαυαρός ζωγράφος πέρασε ένα δικό του μήνυμα μέσα στον ρωσικό ναό;

Η Ρωσική Εκκλησία κρύβει και άλλες εκπλήξεις. Κάτω της απλώνεται ένας μεγάλος υπόγειος και μυστικός κόσμος από στοές και αίθουσες. Στην αρχαία Αθήνα και στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η εκκλησία υπήρχε ιερό αφιερωμένο στον Λύκειο Απόλλωνα. Επί Ρωμαιοκρατίας και αυτοκρατορίας Αδριανού λειτούργησαν υπόγεια ρωμαϊκά λουτρά, απομεινάρια των οποίων αλλά και αρχαίες κολώνες μπορεί να δει κάποιος σήμερα αν κατέβει στον «κάτω κόσμο» της εκκλησίας, κάτι δύσκολο –ειδικά τώρα, την εποχή της πανδημίας- καθώς η πρόσβαση δεν επιτρέπεται για όσους δεν έχουν ειδική άδεια. Εικάζεται ότι τα λουτρά τροφοδοτούνταν με νερό από έναν παραπόταμο του ποταμού Ηριδανού ή από το Αδριάνειο Υδραγωγείο (Δεξαμενή) στο Κολωνάκι. Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, πάνω από τα λουτρά και το αρχαίο ελληνικό ιερό χτίστηκε το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας Σώτειρας του Λυκοδήμου, ενώ από την μονή ανά τους αιώνες πέρασαν και άφησαν το στίγμα τους (καταστροφές από κανονιοβολισμούς και επιθέσεις) Φράγκοι, Βενεδικτίνοι καλόγεροι, Ενετοί και Οθωμανοί.

Με δύο ενσωματωμένα παρεκκλήσια, αφιερωμένα στους Άγιους Νικόδημο και Νικόλαο, πολλές εικόνες ιστορικής αξίας και ανοιχτό υπαίθριο χώρο γύρω του, ο Ρωσικός Ναός Αθηνών έχει μεγάλο ενδιαφέρον από όποια ματιά και αν τον δεις.

Ρωσική Εκκλησία
Σώτειρα Λυκοδήμου Εκκλησίες, Βυζαντινά & Μεταβυζαντινά μνημεία
Διεύθυνση: Φιλελλήνων 21A Πλατεία Ραλλού Μάνου 10557 ΣΥΝΤΑΓΜΑ , ΑΘΗΝΑ , ΕΛΛΑΔΑ
Τηλ.: 210 3231090